Het ontslag van Annemie Turtelboom kadert in een beleid waarbinnen de problemen van hernieuwbare energie steeds duidelijker opduiken. Toch blijft het klimaat onverminderd een topprioriteit.

Men wil geen biomassacentrales meer, men wil geen energieheffingen meer, men wil geen groenestroomcertificaten meer. En toch blijft hernieuwbare energie een beleidsprioriteit. Dat wordt een onmogelijke evenwichtsoefening voor kersvers Vlaams minister voor energie en begroting Bart Tommelein, de vervanger van Annemie Turtelboom (beiden Open Vld). Uiteindelijk gaat het hier echter allemaal om klimaatbeleid, waar elk serieus debat steeds van lijkt af te glijden.

“Energie is vandaag een beleidsonderwerp waarbij voluntaristische politici alles wat ze echt wensen tegelijkertijd ook ten stelligste willen vermijden.”

[media-credit name=”GEORGES GOBET / AFP” align=”alignleft” width=”300″][/media-credit] Turtelboom neemt ontslag in moeilijke omstandigheden, zo lezen we in ‘Waarop sneuvelde Turtelboom?‘ Haar ministerportefeuille ‘energie’ zat vol met schuldpapieren, gemaakt door haar vele voorgangers. Dat gat wilde ze dichten door een energieheffing, waarop prompt haar tegenstanders deze omdoopte tot de ‘Turteltaks’. Nu heb ik absoluut geen boontje voor Turtelboom, maar energie is vandaag een beleidsonderwerp waarbij voluntaristische politici alles wat ze echt wensen tegelijkertijd ook ten stelligste willen vermijden. Niemand kan daar iets van maken natuurlijk.

Wat politici zeker willen

De Vlaamse regering, de federale regering, de EU, alle westerse landen ongeveer willen de CO2-uitstoot doen dalen door massaal in hernieuwbare energie te investeren. De mondiale CO2-uitstoot moet stevig dalen, waardoor de temperatuurstijging niet meer dan 2°C, of volgens sommige andere bronnen, niet meer dan 1,5°C mag bedragen. Streefcijfers waar politici van lekkerbekken, maar hernieuwbare energie, dat is nu eenmaal windenergie, zonne-energie, waterkracht en bio-energie. Eind vorig jaar nog, in Parijs, COP21, kwam er een historisch klimaatakkoord waarbij Hollande, Obama, Merkel, en nog zo veel meer staatshoofden enthousiast hun handtekening onder een belangrijk document zetten. Dat was diplomatie van het allerhoogste niveau: het zijn voornamelijk ronkende verklaringen, intenties, akkoorden vol met achterpoortjes en zonder echte straffen voor wie er zich niet aan houdt.

Dit is wat dergelijke politici willen: zich kunnen profileren, doelstellingen opstellen, meewerken aan een project waar hun volledige achterban op kickt en waarbij ze internationaal hoge ogen kunnen gooien bij gelijkgezinden. Mooie reportages in de kranten en op de televisie.

Wat politici zeker niet willen

Er is niet enkel COP21. In 2009 werd de Europese ‘Effort Sharing Decision’ geïmplementeerd in de wetgeving. Dat was wel bindend: tegen 2020 moet Vlaanderen 10,5% energie uit hernieuwbare bronnen halen, of anders komen er boetes. Dit soort bindende akkoorden, daar houdt een politicus (achteraf) niet echt van. Ondertussen is het echter een publiek geheim dat al die voorstellen tot problemen leiden, immense problemen: de betrouwbaarheid van hernieuwbare energie is laag, de kost onnoembaar hoog. Bio-energie betekent massaal bossen kappen. De houtpellets voor Belgische biomassacentrales komen voornamelijk uit Canadese bossen. Vreemd dat dit soort oplossingen ooit serieus genomen werden. Zonne-energie in regenland België is nog zo’n gek idee, zelfs los van het feit dat er ook in zonovergoten landen zoiets bestaat als pikdonkere nachten. Windenergie lijkt dan alvast een iets betere optie, maar ook hier is de betrouwbaarheid laag wegens de variabele wind. De laatste jaren worden in België nog amper windturbines op het land bijgebouwd wegens protesterende buurtbewoners. Op zee kosten ze een veelvoud en is de levensduurte ervan door de corrosie van het zoute water heel wat korter. Het Electrawinds-débacle bewijst dat een voortreffelijk investeringsklimaat (veel subsidies en een welwillende overheid) geen garantie is tot succes. Waterkracht blijft over. In België zijn de belangrijkste mogelijkheden al benut (onder meer Coo) of in aanbouw. Het enige lichtpuntje, maar lang niet genoeg om een geheel energiebeleid van te laten afhangen. Voor sommige politici zijn bovenstaande feiten een detail, maar de consequenties daarvan niet meer: groenestroomcertificaten, groene subsidies, prioriteit voor groene stroom op het net, het risico van groene black-outs ““ de kosten hieraan verbonden komen allemaal op een gegeven moment bij de burger terecht. Die zal gaan morren. Belastingen stijgen, elektriciteitsprijzen eveneens. Maar daarmee is het nog niet gedaan. Landen met de meest ambitieuze klimaatprogramma’s, zoals Duitsland, slagen er helemaal niet in om hun CO2 gevoelig te doen dalen. Iets waaraan politici niet graag herinnerd worden en ook de media staan niet te springen om dat te doen. Nucleaire energie is geen beleidsoptie meer ““ terwijl dit met de hedendaagse technologie de beste optie is voor het verlagen van de CO2-uitstoot. Zeker de nieuwste generatie superveilige nucleaire centrales.

Schizofreen klimaatbeleid

We belanden stilaan in een schizofreen situatie met aan de ene kant een hernieuwbaar energiebeleid dat langs verschillende kanten begint te stinken en aan de andere kant een gebrek aan alternatieven om aan de huidige prioriteiten betreffende hernieuwbare energie te voldoen. Tegelijk moffelt men de onderliggende kwestie weg: de broeikasgassen die voor een wereldwijde opwarming zouden zorgen. Geert Bourgeois stelt het nochtans transparant, eerlijk en duidelijk: “We moeten de klimaatdoelstellingen halen. Dat is formidabel zwaar en moeilijk. Ik wil niet in een discours geraken van makkelijke uitspraken zoals dat ‘als je dit doet dat wegvalt’. Ik ben er absoluut geen voorstander of tegenstander van, maar als de twee biomassacentrales er niet komen moet je naar schatting duizend bijkomende windmolens plaatsen. Die zouden ons hoogstwaarschijnlijk evenveel kosten aan subsidies als de biomassacentrales.”

Alles draait dus rond die klimaatdoelstellingen, met overblijvend enkel nog de keuze tussen de pest en de cholera ““ nog iets wat politici niet graag doen. De enige oplossing om aan de 2020-doelstellingen te voldoen is investeren in nucleaire energie. Maar ook dat is zoiets waaraan voluntaristische politici en dito medialui niet graag herinnerd worden.

De auteur Rob Lemeire is ingenieur en kernredacteur bij de Bron. Deze opinie vertolkt enkel en alleen zijn eigen mening en verscheen eerder op De Bron