In het nieuws: Charles Michel ontmoet op 1 december Xi Jinping, tegen een zeer gespannen geopolitieke achtergrond.

• Voorlopig blijft de ontmoeting tussen de twee leiders op de agenda staan. Maar veel zal afhangen van wat er gebeurt in China, waar in de grootste steden van het land demonstraties uitbreken.
• Chinese mensen, vooral jongeren, hebben genoeg van de drastische en hardvochtige maatregelen van het regime in Beijing.
  • De demonstranten houden blanco vellen papier omhoog; een subtiele manier om mogelijke repressie te omzeilen en het gebrek aan vrijheid van meningsuiting aan de kaak te stellen.
    • Sommigen roepen Xi zelfs op om af te treden, waarbij ze de leuze “We willen geen keizer” scanderen.
• Volgens China-experts is dit simpelweg de grootste maatschappelijke uitdaging voor het Chinese regime sinds de gebeurtenissen op het Plein van de Hemelse Vrede in 1989.

Schakel tussen twee geopolitieke vijanden?

De details: welk standpunt moet Michel innemen?

• Tegen de achtergrond van zijn rivaliteit met Ursula von der Leyen om het voorzitterschap van de Commissie, maakte Michel van deze bijeenkomst een hoogtepunt van zijn mandaat. Want de Europese Unie wil een schakel worden tussen twee geopolitieke vijanden: de Verenigde Staten en China.
• Natuurlijk wilde Michel ook de mensenrechtenkwestie aansnijden, wat een must is voor een westerse leider, ook al heeft het geen effect. Maar nu rijst de vraag welke houding moet worden aangenomen tegenover het toenemende aantal demonstraties en de daaropvolgende repressie.
• Het Parlement oefent daarbij druk uit op de voorzitter van de Raad: “Hij moet de gelegenheid te baat nemen om onze bezorgdheid over verschillende kwesties kenbaar te maken”, zegt Reinhard Bütikofer, voorzitter van de delegatie van het Europees Parlement voor de betrekkingen met China. “Als de recente protestbeweging wordt neergeslagen, is de EU bereid deze kwestie bij de internationale instellingen aan te kaarten en verdere sancties te overwegen.”
• Een EU-functionaris vertelt aan Politico dat Michel wel iets moet zeggen, en dat zijn team daarmee erg verveeld zit. “Als ze konden terugkrabbelen, zouden ze waarschijnlijk afzeggen”, voegt hij eraan toe. In ieder geval zal Beijing elke al te offensieve verklaring zien als inmenging in zijn binnenlandse aangelegenheden.
• De 27 EU-lidstaten zijn aan een geopolitieke koorddans bezig met China, tussen degenen die willen dat wij onze afhankelijkheid van China verminderen, om niet in dezelfde val te trappen als de Russische, en degenen, zoals Duitsland, voor wie China van levensbelang is. Olaf Scholz was de eerste westerse leider die Xi Jinping bezocht sinds de pandemie, al werd dat tripje op veel kritiek onthaald in eigen land.

“Weg met (Zero) COVID”

De context: de grote fout van Xi Jinping.

• In China maakte Xi Jinping een grote fout door twee jaar lang op hardhandige wijze een ‘Zero COVID’-beleid te hanteren. Maar hij kon zijn fout pas toegeven toen hij officieel werd “herkozen” voor een derde termijn.
• Na zijn herverkiezing leek de Chinese president van plan de maatregelen geleidelijk te versoepelen. De realiteit van de lage vaccinatiegraad en de beperkte blootstelling aan het virus heeft er echter toe geleid dat de gevallen weer zijn toegenomen, waarbij de lage immuniteit zeker voor problemen zal zorgen.
• Xi Jinpings COVID-beleid heeft niet alleen zijn economie geplaagd, die in 2022 met 3 procent zal groeien in plaats van de gehoopte 5 procent, maar wakkerde dus ook een wijdverbreid volksprotest aan. De Chinezen zijn niet bereid alles te accepteren.

(lb/as)