Aan het begin van het jaar verkondigde de Chinese regering triomfantelijk zowel het einde van de draconische ‘Zero COVID’-maatregelen als de terugkeer van overmatige economische groei. Maar acht maanden later blijft die groei achter. Het land heeft zijn meest effectieve middelen in het verleden al gebruikt om de economie te stimuleren.
Het gaat niet goed met de Chinese economie en hoewel de regering heeft besloten om de jeugdwerkloosheidscijfers onder het tapijt te schuiven, kan ze dat niet met alle economische indicatoren tegelijk doen. Het officiële groeidoel van “ongeveer 5 procent” dat in maart werd aangekondigd, lijkt moeilijk haalbaar. China zal ongetwijfeld een grotere groei kennen dan veel andere economische blokken, waarbij de groei van de VS bijvoorbeeld wordt geschat tussen de 1,1 procent en 2 procent, maar Beijing investeert jaarlijks 40 procent van zijn bbp, terwijl dit voor Washington de helft is, aldus Reuters.
Dit is niet de eerste keer dat de Chinese groei stagneert: de crisis van 2008-2009 deed vrezen voor een recessie. Die werd overwonnen dankzij vastgoedspeculatie en massale investeringen in grote projecten. Maar de gebruikelijke instrumenten van de Chinese partij om de economie weer op gang te brengen, werken deze keer niet: de schulden zijn hoog en de bubbels zijn al gebarsten.
Belt and Road: een kwestie van schulden
Tien jaar na de officiële lancering heeft het Belt and Road-initiatief, een reeks grootschalige infrastructuurprojecten in China en elders, niet echt veel bereikt. Behalve het opslokken van 962 miljard dollar, waarvan 573 miljard dollar aan bouwcontracten en 389 miljard dollar aan niet-financiële investeringen, volgens een rapport van de Fudan University in Shanghai.
- Deze schulden beperken elke overheidsintentie om zich te storten op andere grote projecten om de economie te stimuleren, zelfs als dit geld soms is verstrekt door China’s partnerlanden.
- Deze landen hebben dus schulden gemaakt – vaak bij China zelf. Dit blijft echter een risicofactor, want als Beijing leningen verstrekt tegen woekerrentes, blijft het risico van wanbetaling altijd aanwezig.
Wankelende vastgoedmarkt
- De Chinese vastgoedmarkt vertegenwoordigt ongeveer een kwart van de economische activiteit van het land. Maar die is nog steeds niet hersteld van het Evergrande-incident, toen de op een na grootste vastgoedontwikkelaar in gebreke bleef bij betalingen.
- Vorige week miste Country Garden, nog een van de grootste Chinese vastgoedontwikkelaars, twee rentebetalingen op dollarobligaties. Dit doet vrezen voor een nieuwe cyclus van enorme faillissementen.
- Niet verwonderlijk zijn Chinezen terughoudend geworden als het gaat om een waarborg te betalen voor een huis. Dit remt het herstel: “Met deze wankelende vertrouwensbasis zal de particuliere vastgoedsector waarschijnlijk een rem blijven vormen op het groeipotentieel van het land voor de rest van het jaar,” stelden analisten van de Rhodium Group vorige week.
Lage binnenlandse consumptie
- Chinezen hebben de pandemie hard gevoeld, met zeer strikte lockdownmaatregelen en periodes van gedwongen werkloosheid. Maar ze hebben lang niet zoveel staatssteun ontvangen als in westerse landen.
- Het resultaat is dat ze gemiddeld armer zijn geworden en hun consumptie hebben verminderd. En het zijn juist verhoogde uitgaven waar de staat behoefte aan heeft om de bedrijven te stimuleren.
- Vooral omdat de werkloosheid hoog is, ook al heeft het Nationaal Bureau voor de Statistiek plotseling besloten om geen gegevens meer te publiceren. In juni bedroeg het nationaal gemiddelde 4,82 procent, maar in steden was het 5,2 procent en voor jongeren was het zelfs 21,3 procent. Zij zijn des te minder geneigd om uit te geven, laat staan te investeren in een huis.
Interventionistisch beleid ter ondersteuning van huishoudens?
Kan China de deflatie vermijden, dat wil zeggen een daling van de consumptie die leidt tot prijsdalingen? Om de binnenlandse consumptie weer op gang te brengen, zou geld van onderaan de piramide moeten worden gepompt in de hoop dat het omhoog komt. Dit kan gepaard gaan met loonsverhogingen of consumptiecheques. Maar tot nu toe is geen van dergelijke maatregelen door de partij besproken.
(as/ns)
