Saoedi-Arabië dreigt met een geloofwaardigheidsprobleem te worden geconfronteerd indien het land de doelstellingen van zijn economische toekomst blijft wijzigen. Dat hebben een aantal analisten gezegd in een reactie op een aankondiging dat de Saoedische regering tegen eind dit decennium jaarlijks 100 miljard dollar aan directe buitenlandse investeringen wil aantrekken. Dat nieuwe doel is volgens vele analisten bovendien overmatig ambitieus.
Vijf jaar geleden stelde de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman zijn toekomstproject Vision 2030 voor. Dat initiatief moest het land toelaten de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen terug te schroeven.
Onbereikbaar
“De buitenlandse directe investeringen blijven echter ver achter op de doelstellingen die toen naar voor waren geschoven”, merkt het persbureau Reuters op. “Bij de lancering van Vision 2030 was aangekondigd dat vorig jaar bijna 19 miljard dollar aan buitenlandse directe investeringen zouden worden gerealiseerd, tegenover 8 miljard dollar vijf jaar voordien. Uiteindelijk kon ook vorig jaar echter slechts een niveau van 5,5 miljard dollar worden gemeld.”
Saoedi-Arabië had bij de lancering van Vision 2030 aangegeven dat de buitenlandse directe investeringen tegen eind dit decennium 5,7 procent van het bruto binnenlandse product van het land moesten vertegenwoordigen. Een concreet bedrag in dollar werd toen echter niet genoemd. Nu heeft Saoedi-Arabië het doel opnieuw verhoogd tot een som van 100 miljard dollar.
“Dat niveau oogt onbereikbaar en doet dus de wenkbrauwen fronsen”, betoogt James Swanston, analist bij Capital Economics. “Men moet daarbij ook rekening houden met het feit dat de voorbije vier kwartalen in totaal amper 18,6 miljard dollar aan buitenlandse directe investeringen is opgehaald. Over de voorbije tien jaar is er sprake van een totaal van 92,2 miljard dollar.”
Rekening houdend met de vooropgestelde verhouding tegenover het bruto binnenlandse product, zou de Saoedische economie volgens de nieuwe plannen tegen eind dit decennium een groei van 150 procent moeten realiseren en een niveau van 1,75 biljoen dollar moeten bereiken. Daarmee zou Saoedi-Arabië in de rangschikking met de grootste economieën van de wereld op een negende plaats komen, voor Canada, Zuid-Korea en Rusland.
“Het klopt dat Saoedi-Arabië na de lancering van Vision 2030 een moeilijke periode heeft doorgemaakt”, benadrukt Reuters. “Vier jaar geleden onderging de Saoedische zakenelite een zware zuivering, het jaar daarop gevolgd door de moord op journalist Jamal Khashoggi.”
“Die feiten hadden een negatieve impact op de interesse in investeringen in Saoedi-Arabië. Daarna sloeg de coronapandemie toe. Analisten waarschuwen echter dat het Arabische koninkrijk en zijn grote hervormingsplan binnenkort in de ogen van de investeerders een groot deel van hun geloofwaardigheid dreigen te verliezen.”
Ultimatums
De Saoedische autoriteiten merken op dat een aanzienlijk deel van het plan zich nog in de beginfase bevindt en dat de volgende jaren steeds meer geld naar het land zal stromen. Khalid al-Falih, de Saoedische minister van Investeringen, wijst er daarbij op dat de buitenlandse directe investeringen tijdens de eerste helft van dit jaar al 33 procent hoger lagen dan dezelfde periode vorig jaar.
Het land heeft buitenlandse bedrijven ook verplicht hun regionale hoofdkwartier binnen het tijdsbestek van twee jaar naar Saoedi-Arabië over te hevelen. “Dergelijke ultimatums, gecombineerd met abrupte veranderingen in handelsovereenkomsten en belastingregimes, worden echter als een bijkomend teken van het onvoorspelbare beleid van het koninkrijk bestempeld”, voeren de analisten aan.
“Vele bedrijven zullen wellicht een oplossing zoeken om met hun hoofdkwartier toch in Dubai – dat een meer ontwikkelde markt heeft en een minder conservatieve samenleving kent – te blijven. Sommige waarnemers maken in Saoedi-Arabië tevens gewag van aanhoudende zorgen over de regelgeving, belastingen, hoge bedrijfskosten en een gebrek aan geschoolde lokale arbeiders.”
“Het Saoedische zakenklimaat is voor een buitenlandse investeerder nog steeds bijzonder complex”, merkt Swanston op. “Indien Saoedi-Arabië de nodige geloofwaardigheid voor Vision 2030 wil creëren, moet het land dringend bewijzen bedrijven en buitenlandse investeerders te kunnen aantrekken.”
“In dit stadium is het nog altijd mogelijk om de doelstellingen tegen eind dit decennium te halen”, zegt ook Robert Mogielnicki, professor politieke economie aan het Arab Gulf States Institute in Washington. “Er zal echter een dag komen dat de aankondiging van ambitieuze initiatieven niet meer zal volstaan en het land met concrete realisaties naar buiten zal moeten komen.”
(NS)