Reeks sportbiografieën, Deel 3: ‘Tiger Woods’ van Jeff Benedict en Armen Keteyian (2018)
‘A job well done’. Deze biografie, niet goedgekeurd door Tiger Woods, is een staaltje van uitstekende onderzoeksjournalistiek, zoals enkel Pulitzerprijsjagende Amerikaanse schrijvers dat kunnen. Voltijds, drie jaar aan een stuk, hebben deze twee topjournalisten elke zin gelezen over Woods, elk beeld bekeken en meer dan vierhonderd (!) leden van zijn entourage geïnterviewd. Je krijgt dan ook een totaalbeeld van de grootste ster die het Amerikaanse golf -en misschien wel sport- ooit heeft voortgebracht.
De cijfers zijn dan ook om van te duizelen. Op twee jaar speelde hij al uitstekend golf en had hij zijn eerste televisie-interview. Op vijf jaar haalde hij nationale televisie. Met zestien begonnen al alle topuniversiteiten te bedelen om hem –Stanford notabene haalde het – binnen te halen. Toen hij 21 werd, werd hij prof en tekende hij voor 60 miljoen dollar aan contracten. Het eerste grote toernooi in Augusta – een van de vier ‘majors’, te vergelijken met een grandslamtoernooi in het tennis – waaraan hij meedeed in 1997 als neoprof won hij met de grootste voorsprong ooit. Tijdens die wedstrijd was de Woodsmania al in volle gang en moest hij door bodyguards begeleid worden om de menigte onder controle te houden. In 2000 speelde hij op de US Open van Pebble Beach -een andere major- verreweg de mooiste partij golf ooit, een prestatie die je op YouTube nog eens kunt bekijken. Hij stond 683 weken op nummer één, een ongeziene prestatie.
Tot daar de statistieken. Hoe fascinerend die ook zijn, de biografie blinkt vooral uit in de bijna methodische doorlichting van het leven van Woods en de profielbeschrijving die de auteurs van hem opstellen, alsof ze op zoek gaan naar een misdadiger en willen begrijpen wat leidde tot zijn spectaculaire neerval na een carrière van twaalf jaar onafgebroken dominantie aan de top.
Tiger – de man is zo bekend dat hij altijd bij zijn bijnaam wordt genoemd, zijn echte naam is Eldrick, net iets minder flitsend – is het schoolvoorbeeld van de psychologische school die stelt vooral de eerste jaren van het leven van een kind bepalend zijn voor hun toekomstige gedrag. En het is een eufemisme te stellen dat hij een atypische opvoeding heeft gekregen. Vanaf zijn eerste levensjaar zat hij twee uur per dag toe te kijken hoe vader Earl ballen sloeg in de garage. Earl Woods vertelde aan iedereen dat hij ‘de uitverkorene’ was die ‘meer dan eender wie in de geschiedenis de loop van mensheid zal wijzigen’.
Benedict en Keteyian beschrijven in detail hoe zijn vader hem kleineerde met als doel hem mentaal weerbaar te maken. ‘Tiger, hoe voelt het om een nikker te zijn?’ was routinedialoog in de familie Woods. Zijn Thaise moeder Kultida mocht er qua karakter ook zijn. Zij gaf Tiger wijsheden mee zoals het feit dat je volgens haar niemand kon vertrouwen. ‘Ik heb genoeg aan mezelf. Ik ben onafhankelijk en dat is de manier om te overleven’, riep ze soms uit.
‘Woods heeft zijn glansprestaties niet op een bord aangereikt gekregen’
Alsof dat nog niet genoeg was, mishandelde de alcoholist Earl zijn moeder geestelijk. En hij bedroog haar talloze keren, iets wat Tiger heel snel ontdekte. In die jeugd zitten dan ook de kiemen van zijn verval. Hoezeer hij droomde van een normaal huwelijk met een knappe blonde vrouw – wat hij uiteindelijk kreeg door met Elin Nordegren te trouwen, een Zweedse absolute schoonheid- zozeer hij ook de donkere kant van zijn karakter begint te cultiveren. Hij was een verwoed gokker geworden en voor zijn val in 2009 seksverslaafd. Iedereen herinnert zich nog die iconische beelden waar Tigers minitruck tegen een boom was geparkeerd, het eindpunt van een korte dolle rit van een verdwaasde Woods die in allerijl hun villa was ontvlucht nadat Elin ontdekte dat ze langs alle kanten door hem werd bedrogen. Het kwam daarna nooit meer goed met haar.
De biografie toont verder duidelijk aan dat Woods zijn glansprestaties niet op een bord aangereikt heeft gekregen. ‘De regel van Malcolm Gladwell – hij analyseerde alle toppers in hun domein en concludeerde dat de besten niet meer werkten als de rest maar véél meer en véél harder werkte – stelt dat dat het minimum aantal uren dat je nodig hebt om je te volmaken in een discipline 10.000 is. Woods had dit aantal al bereikt op zijn twaalfde. The Beatles pas op hun twintigste en Bill Gates op zijn eenentwintigste. Hij was obsessief bezig met zijn sport en zoals Roger Federer deinsde hij er niet voor terug om op een hoogtepunt, wanneer hij alles won, zijn techniek helemaal om te gooien, wat getuigt van een ongelooflijke durf en vastbeslotenheid. De resultaten volgden soms veel later maar ze volgden en dat gaf hem weer extra voorsprong op de concurrentie.
Ook hier krijgen we een goed zicht op het waarom van al zijn bovenmenselijke inspanningen. Er is iets dwangmatigs in de manier waarop Woods trofeeën wilde verzamelen – de auteurs gebruiken de boutade dat hij ze verkoos boven vrienden – maar er is ook die tomeloze ambitie die zijn vader er heeft ingepompt om de beste golfer aller tijden te worden. Zeer concreet: hij wou het beter doen dan Jack Nicklaus, die andere golfgrootheid, die achttien majors won. Woods veegde Nicklaus van veel tabellen: hij werd jongste amateurwinnaar, jongste pro, hij stond de meeste weken op nummer 1 … maar hij slaagde er niet in om meer dan achttien majors te winnen en bleef hangen op vijftien, een gevolg van zijn bijna tienjarige dip. De GOAT-discussie (‘the greatest of all time’) is zoals in het herentennis ook hier niet beslecht.
De biografie eindigt met een positieve noot. Woods vecht, tegen alle verwachtingen in, terug en zal tekenen voor wat veel Amerikaanse sportjournalisten de strafste comeback ooit vinden – door in 2019 opnieuw een major te winnen. Deze episode wordt hier niet beschreven, maar het boek geeft wel aan dat deze comeback in de sterren was geschreven, een mooie afsluiter. Het is niet meer de Tiger Woods van 2000-2010 die we zullen terugzien, hij is wat gematigder geworden. Maar voor golfliefhebbers zullen zijn stijl en golfklasse nog altijd de standaard blijven waartegen iedereen zal worden afgemeten. Wordt zeker nog vervolgd.
Reeds verschenen:
Deel 1: ‘Federer’ van René Stauffer
Deel 2: ‘Sagan, mijn wereld’ van Peter Sagan met John Deering
