China bouwt minder in andere landen bij gebrek aan middelen. Maar de schuldenlast van zijn partners wordt gezien als een kans om een grote economische verschuiving te bewerkstelligen. Waarom bouwen als je kunt lenen?
Tien jaar Belt and Road Initiative: een groot project dat op zijn retour is, maar China tot ’s werelds grootste donor heeft gemaakt
Waarom is dit belangrijk?
In 2013 lanceerde de Chinese president - dat was toen al Xi Jinping - met veel tamtam het Belt and Road-initiatief, in het Westen beter bekend als de "Nieuwe Zijderoute". Het is een reeks grootschalige infrastructuurprojecten die de aanwezigheid en de economie van China moeten stimuleren in 150 landen, voornamelijk in Eurazië.962 miljard dollar
Tien jaar later: het “project van de eeuw” van Xi Jinping stokt. China heeft grotendeels de rol van donor gespeeld om deze enorme wegen- en bruggenprojecten te financieren, maar de terugbetalingen blijven uit.
- Het Belt and Road-project heeft in totaal een budget van 962 miljard dollar, waarvan 573 miljard dollar aan bouwcontracten en 389 miljard dollar aan niet-financiële investeringen, volgens een rapport van de Fudan-universiteit van Shanghai.
- Maar de terugbetaling van het geld dat de partnerlanden – waarvan de meesten vrij arm zijn – van China geleend hebben om de grootschalige bouwwerkzaamheden uit te voeren, heeft geen gelijke tred gehouden. Dit dreigt een schuldenspiraal in de hand te werken.
“Beijing is begonnen aan een leenspiraal en heeft duizenden leningen ter waarde van bijna een biljoen [dollar] verstrekt voor grootschalige infrastructuurprojecten in 150 landen. Vandaag hebben veel leners moeite om hun schulden aan Beijing voor deze infrastructuurprojecten terug te betalen. In 2010 werd slechts 5% van China’s buitenlandse leningenportefeuille gebruikt voor kredietnemers in financiële moeilijkheden. Vandaag is dat cijfer gestegen tot 60%.”
Bradley Parks, uitvoerend directeur van onderzoeksgroep AidData, in gesprek met CNBC.
Pekings partners worden schuldenaars
Infrastructuurprojecten lopen vast, eerst door de passage van COVID-19 en vervolgens door de economische vertraging in China zelf, dat moeite heeft zich te herstellen. Nu is er ook het schuldenprobleem. Maar Beijing lijkt een belangrijke strategische verschuiving te hebben gemaakt: als beton en staal niet genoeg zijn om zijn economische superioriteit te verzekeren, dan zal de geldbeugel dat wel doen.
- In China is noodhulp aan landen in moeilijkheden een economische sector op zich geworden. “We hebben altijd ons best gedaan om ontwikkelingslanden te helpen hun schuldenlast te verlichten”, zei een woordvoerder van de Chinese ambassade in Singapore tegen de Amerikaanse zakenmedia.
- Maar Beijing heeft sinds 2008 in totaal 240 miljard dollar aan reddingsleningen aan ontwikkelingslanden verstrekt, meldde Reuters in maart, waarvan 104 miljard dollar alleen al tussen 2019 en eind 2021.
- China presenteert zich in feite als een alternatief voor het IMF – waar het deel van uitmaakt – op het gebied van noodhulp aan staten in financiële moeilijkheden. Behalve dat het goud van de draak niet gratis is: het vraagt fikse rentetarieven van vijf procent, terwijl het IMF de afgelopen tien jaar slechts ongeveer twee procent in rekening heeft gebracht voor niet-concessionele leningen.
- Bovendien ontkent China het, maar dit geld kan de politieke beslissingen van de betrokken landen beïnvloeden. De afgelopen jaren hebben verschillende arme landen uiteindelijk besloten Taiwan niet als legitiem China te erkennen, maar de regering in Beijing. Honduras is de laatste.
- China maakt dus een steeds duidelijkere overgang van een productie- en exporteconomie – waarvoor infrastructuur nodig is – naar een economie gebaseerd op geldstromen. Het valt nog te bezien of deze strategie levensvatbaar is, aangezien voor geldschieter spelen gevaarlijk blijft.
(nd)
