De stedelijke criminaliteit – van voertuigdiefstallen en inbraken tot beroving en mishandeling – is tijdens de coronacrisis wereldwijd gedaald. Dat heeft te maken met de lockdowns. Die hebben een groot deel van de bevolking belet zich op straat te begeven, terwijl de huizen voor grotere delen van de dag bewoond waren. Dat blijkt uit onderzoek onder leiding van wetenschappers van de Cambridge University, gebaseerd op gegevens van 27 steden in Europa, Azië en Amerika.

De onderzoekers wijzen er wel op dat de cijfers opnieuw gestaag toenemen naarmate er meer versoepelingen komen.

Van korte duur

‘De studie toont dat de algemene stedelijke criminaliteit tijdens de lockdowns met meer dan een derde daalde en daarna gestaag weer opliep toen de beperkingen werden opgeheven’, aldus de Britse krant The Guardian. ‘Het aantal overvallen daalde met gemiddeld 46 procent, voor autodiefstallen was dat 39 procent.’

‘Inbraken toonden een inkrimping met 28 procent. Kleinere misdrijven zoals zakkenrollerij en winkeldiefstallen vertoonden een vermindering met 47 procent.’

‘We konden scherpe dalingen registreren, maar het fenomeen bleek meestal van korte duur’, betoogt onderzoeksleider Manuel Eisner, professor criminologie aan de Cambridge University. ‘De cijfers bereikten hun laagste niveau tussen twee en vijf weken na de introductie van de lockdowns. Daarna begonnen de cijfers weer omhoog te kruipen.’

Eisner ontdekte dat de strengste lockdowns ook de grootste impact op de criminaliteit hadden. ‘Spanje voerde één van de strengste lockdowns van Europa in’, verduidelijkt hij. ‘Dat weerspiegelde zich ook in de criminaliteitsstatieken van Barcelona.’

‘Het aantal overvallen viel er na de invoering van de lockdown met 80 procent terug. De politie van de Catalaanse stad moest tijdens die periode nog gemiddeld 38 diefstallen per dag melden. Voordien was er sprake van 385 feiten per dag.’

Daarbij merken ze wel op dat steden zoals Stockholm en Malmö in Zweden, waar ze alleen met vrijwillige aanbevelingen werkten, ook een daling in het aantal diefstallen konden melden.

Georganiseerde misdaad

De analyse toont hoe plotselinge en substantiële beperkingen op de mobiliteit van de bevolking het beeld van stedelijke criminaliteit drastisch veranderden. Maar ze toont ook hoe snel het niveau weer steeg toen de beperkingen versoepelden en de normale mogelijkheden voor criminele activiteiten terugkeerden.

Volgens Eisner hadden lockdowns bovendien ook veel minder impact op moorden, die gemiddeld een daling met 14 procent lieten noteren. ‘Dat heeft wellicht te maken met het feit dat mensen veel meer tijd met elkaar thuis moesten doorbrengen’, aldus de onderzoeker. ‘Anderzijds willen we ook wijzen op de opmerkelijke reactie van de georganiseerde misdaad op de lockdowns.’

De onderzoekers wijzen daarbij naar steden zoals Lima in Peru, Cali in Colombia en Rio de Janeiro in Brazilië, die berucht zijn voor hun dodelijk bendegeweld. Onder invloed van de lockdowns daalden de moordcijfers daar met respectievelijk 76 procent, 29 procent en 24 procent.

‘In sommige gevallen hebben bendes mogelijk geholpen om lockdowns af te dwingen, of hebben ze eigen beperkingen opgelegd in de gebieden die onder hun controle stonden’, suggereert Eisner.

Nieuwe criminaliteitsgolf op komst

Tom Kirchmaier, directeur van de onderzoeksgroep criminaliteit aan de London School of Economics, stelde in een commentaar op de studie dat de resultaten een bevestiging vormden van een eerder vermoeden dat er een sterk verband bestaat tussen de striktheid van de lockdowns en de algemene misdaadniveaus. ‘Als men niet naar buiten kan, is het veel moeilijker om misdaden te plegen’, voert hij daarbij aan.

‘Onze eigen studie heeft ook aangetoond dat het huiselijk geweld onder partners en familieleden tijdens die periode aanzienlijk is toegenomen. Dat geldt ook voor fietsdiefstallen. Mensen bleken op zoek naar alternatieve vormen van vervoer.’

Kirchmaier vreest wel voor nieuwe evoluties na het definitieve einde van de lockdowns, wanneer de werkelijke economische en sociale kosten van de pandemie duidelijk zullen worden. ‘Veel mensen dreigen in financiële problemen te raken’, merkt hij op. ‘Vooral in achtergestelde gebieden moeten we hierbij rekening houden met een toename van diefstallen en geweld.’

(adl)