In het nieuws: terug naar de goudstandaard zoals in het Bretton Woods systeem?

Het was Rusland die op de eigen ambassade in Kenia het nieuws bracht: “De BRICS-landen zijn van plan om een nieuwe handelsvaluta in te voeren, die door goud zal worden gedekt.”

• Daarmee wordt de dollar wederom iets meer aan de kant geschoven. Er wordt verwacht dat het plan van het landenblok meer vorm zal krijgen tijdens de volgende BRICS-bijeenkomst in Zuid-Afrika, volgende maand. Leslie Maasdorp, de CFO van de New Development Bank, gaf echter aan dat een alternatieve munt een ambitie is “op de middellange termijn”. De New Development Bank is een alternatief voor de Wereldbank en is een verlenging van de BRICS.
• Op dit moment bestaat er nog niet echt een alternatief voor de dollar. Maar steeds meer landen uiten de wens om niet langer afhankelijk te zijn van de dollar, om bijvoorbeeld het wisselkoersrisico te elimineren.
• Enkele landen die hieromtrent al afspraken maakten, naast de BRICS, zijn Saoedi-Arabië, Maleisië, Pakistan en Kenia. Die landen geven de voorkeur aan de Chinese yuan of de Indiase roepie.

Bretton Woods

Het klinkt als een stap terugzetten. Het Bretton Woods systeem, waar een munt rechtstreeks gelinkt was aan de waarde van goud, werd ingevoerd na Wereldoorlog II om voor stabiliteit te zorgen. Toch had het ook een pak nadelen.

• Zo is er weinig ruimte om aan monetair beleid te doen. De geldvoorraad staat in relatie met de goudvoorraad. Als men de geldhoeveelheid wil vergroten om consumptie aan te moedigen, moet er eerst goud gevonden of gekocht worden.
• Ook kan er niet aan de wisselkoersen gesleuteld worden. Elke munt heeft een equivalente waarde in goud, hierdoor kunnen landen de lokale valuta niet aanpassen aan economische veranderingen.
• Doordat de geldhoeveelheid per definitie niet sterker kan stijgen dan de goudvoorraad, is de economische groei gebonden aan die voorraad. De ontginning van goud gaat traag, waardoor ook de economische groei niet sneller kan gaan. Mede hierdoor heeft een munt onder de goudstandaard de neiging om sneller in een fase van deflatie te komen.

Sancties

Voor landen als Rusland, die sinds de invasie van Oekraïne door middel van sancties geweerd worden van de internationale handel, is het eigenlijk geen keuze.

• Buitenlandse valuta van vermogende Russen werd geblokkeerd en Rusland werd uit het internationale betalingssysteem van SWIFT gegooid. Het land heeft noodgedwongen een andere munt nodig om handel te drijven met andere naties, en gezien de onzekere situatie door de oorlog staan niet veel van die naties te springen om de Russische roebel te gebruiken.
• Ondanks de opkomende trend, waar landen uit verschillende uithoeken van de wereld de dollar steeds meer links laten liggen, heeft de dollar voorlopig weinig te vrezen. De greenback vertegenwoordigt nog steeds zo’n 90 procent van de wereldhandel.
• Toch is er een trend zichtbaar waarbij landen hun goud terug binnen de eigen grenzen opslaan. De wereld zag hoe de Russische middelen bevroren werden, en zien een gevaarlijk precedent.
• Een beweging richting de goudstandaard kan betekenen dat kostbare metalen terug meer in waarde zullen stijgen.