Saoedi-Arabië en Canada zijn in een diplomatieke rel gewikkeld, die dag na dag verder lijkt te escaleren. Oorzaak van de onenigheid is een tweet waarin de Canadezen kritiek hadden guit op de gevangenneming van een aantal mensenrechtenactivisten, waaronder Samar Badawi, een vrouw die opkomt voor de vrouwenrechten in haar land. Haar broer Raiff werd in 2014 veroordeeld tot 10 jaar gevangenis en duizend zweepslagen omdat hij op internet ‘de Islam had beledigd’.

De reactie in Ryadh was even verrassend als buitenproportioneel: nadat de Canadese ambassadeur 24 uur was gegeven om het land te verlaten en het land zijn eigen ambassadeur uit Ottawa had teruggeroepen, moesten ook alle Saoedische geneesheren en studenten met onmiddellijke ingang Canada verlaten. Verder werden alle vluchten tussen beide landen geschrapt en werden bestellingen voor tarwe en gerst geannuleerd. Saoedische investeringsfondsen kregen de opdracht alle Canadese activa in hun bezit te verkopen, ongeacht de kostprijs.

Een Saoedische pro-regeringsbeweging postte zelfs een tweet waarin een aanval à la 9/11 werd geïnsinueerd. De tweet werd later verwijderd.

Het Westen en Saoedi-Arabië: veel geblaat,… weinig wol

Het Westen heeft er een gewoonte van gemaakt om Saoedi-Arabië te bekritiseren inzake mensenrechten, maar verder dan dat gaat het nooit. Dat de respons van de Saoedi’s nu buiten alle proporties lijkt, is een gevolg van de recente machtswisseling die binnen het Huis van Saoed heeft plaatsgevonden.

De jonge kroonprins Mohamed bin Salman – a.k.a. MbS –  heeft de voorbije maanden naar Saoedische normen spectaculaire hervormingen doorgevoerd om buitenlandse investeringen aan te trekken en de olieafhankelijkheid van zijn land te reduceren. Zo mogen vrouwen sinds kort auto’s besturen en zijn bioscopen in het streng soennietisch-wahabitische land opnieuw geopend. MbS kreeg daarbij te kampen met grote tegenstand van binnen in het koningshuis en vanuit streng conservatieve kringen in het land.

© EPA

Canada: groot genoeg en… onbetekenend genoeg

Door Canada nu aan de schandpaal te nagelen wil MbS duidelijk maken dat hij geen binnenlandse kritiek duldt, maar evenmin kritiek uit het buitenland. Canada is dan een gedroomd doelwit: een land dat groot genoeg is om de aandacht te rekken, maar niet groot genoeg opdat de internationale gemeenschap gealarmeerd raakt. Ook het feit dat MbS goede maatjes is met de Amerikaanse president Trump – beide zijn bondgenoten in de strijd tegen Iran en de VS hebben zich trouwens nooit gestoord aan de mensenrechtenschendingen in Saoedi-Arabië – speelt in de kaarten van de kroonprins.

De kans dat Trump ook maar een vin verroert om de Canadese premier Justin Trudeau (foto onder) ter hulp te schieten is zo goed als onbestaande. Canada en de Saoedi’s zullen het geschil uiteindelijk wel bijleggen, maar ondertussen hebben de Midden-Oosterse autocratieën vanuit Washington alvast het signaal gekregen dat zolang Trump in het Witte Huis zit, ze thuis gerust hun gangen kunnen gaan. Iets wat onder Obama niet langer het geval was geweest. De relaties tussen Ryadh en Washington waren onder de regering Obama tot onder het nulpunt gezonken, maar Trump bracht daar onmiddellijk na zijn aantreden verandering in.

© EPA

FT: “De overreactie van een paranoïde despoot”

“De reactie van het koninkrijk op de zacht geformuleerde kritiek van Canada was er een van lichtgeraaktheid en illustreert de gevaarlijk autoritaire kantjes van de hervormingsgezinde prins,” schrijft de Financial Times in een editoriaal. “Een overreactie die men normaal enkel van een paranoïde despoot zou verwachten.”

De Canadese premier Justin Trudeau heeft ondertussen al al gezegd dat zijn regering niet zal nalaten het streng, duidelijk en beleefd te blijven opnemen voor mensenrechten waar ook ter wereld. De Saoedische minister van buitenlandse zaken riposteerde door te stellen dat elke bemiddeling zinloos is en dat Canada ‘zijn grote fout moet herstellen’.

De kruisiging van een moordenaar

Dat de ogen van de wereldgemeenschap als gevolg van het incident op het koninkrijk gevestigd zijn heeft de Saoedi’s er niet van weerhouden om woensdag in de heilige stad Mekka een man uit Myanmar te kruisigen, een straf die in Saoedi-Arabië is voorbehouden voor de meest vreselijke misdaden. De man werd ervan verdacht een landgenote te hebben vermoord. Hij zou ook een andere man hebben willen vermoorden en een vrouw hebben proberen te verkrachten. Gewoontegetrouw werd zijn lichaam na de kruisiging in het openbaar opgehangen.