Een Amerikaans spionagevliegtuig, dat in het gebied opgemerkt werd door Chinese autoriteiten, is ontworpen om nucleair afval te detecteren. De meningen over de aanwezigheid van dat vliegtuig lopen sterk uiteen. Wat we wel weten, is dat een Amerikaanse kernonderzeeër begin oktober botste tegen een “onbekend voorwerp”.

Op 2 oktober botste kernonderzeeër USS Connecticut tegen een “onbekend object” onder water in de Zuid-Chinese Zee. Daarbij raakten 11 matrozen aan boord gewond. CNN rapporteert vandaag dat er geen schade aan de onderzeeër zou zijn. Het vaartuig zou tegen een nieuwe zeeberg gebotst zijn die nog niet opgenomen was in het navigatiesysteem van het Amerikaanse leger. Daarmee zou de kous dan af zijn.

De Hongkongse krant South China Morning Post (SCMP) brengt dinsdagochtend echter een ander verhaal. Volgens hen zijn er de afgelopen dagen enkele spionagevliegtuigen bemerkt boven de Zuid-Chinese Zee. Een daarvan zou speciaal ontworpen zijn om radioactief afval te “ruiken”. Dat zou volgens SCMP wel eens bewijs kunnen zijn dat de kernonderzeeër beschadigd is geraakt tijdens de botsing en radioactief afval heeft gelekt in de zee. Ofwel zou het Amerikaanse leger zeker die mogelijkheid willen uitsluiten.

Het verhaal is een interessant case van hoe Amerikaanse en Chinese media strijden om de beeldvorming rond geopolitieke gebeurtenissen in de zeer omstreden Zuid-Chinese Zee. Die zee is namelijk een bijzonder tactische locatie waar het Chinese leger zijn invloed wil uitbreiden en de VS op zijn beurt China wil inperken.

Nucleaire snuiver

Het spionagevliegtuig waar de Hongkongse krant over spreekt, zou de WC-135 Constant Phoenix van Boeing zijn. Die staat bekend in het Amerikaanse leger als de “nuke sniffer”, ofwel de “nucleaire snuiver”. Het vliegtuig wordt dan ook ingezet om monsters te nemen uit de atmosfeer en te analyseren voor sporen van radioactief afval afkomstig uit nucleaire ontploffingen. 

De Chinese denktank South China Sea Strategic Situation Probing Initiative (SCSPI) zou satellietfoto’s hebben vrijgegeven waarop verschillende Amerikaanse spionagevliegtuigen, waaronder de “nuke sniffer”, te zien zijn in de regio. 

“Het is zeldzaam dat de WC-135 naar de Zuid-Chinese Zee trekt. Zijn laatste activiteit in deze regio was in januari 2020”, deelt de denktank zondag mee op zijn officiële WeChat-account.

Wat is er echt aan de hand?

Peking noemde de mysterieuze omstandigheden rond de kernonderzeeër “onverantwoordelijk” en vroeg aan de VS om mee te delen of er een nucleair lek zou ontstaan zijn dat de zeeomgeving zou kunnen besmetten met radioactief materiaal. Zo ver is het dus niet gekomen, menen de Amerikanen dan weer op hun beurt.

Ridzwan Rahmat, een defensie-analist bij het militaire blad Janes, zei tegen SCMP dat de inzet van de WC-135 inderdaad een poging kan geweest zijn om te kijken of er geen radioactief materiaal werd gelost. “Het kan een voorzorgsmaatregel van de VS geweest zijn om te onderzoeken of er geen lek was na de botsing”, besluit Rahmat.

Volgens Song Zhongping, een Hongkongse militaire expert, zou er nog een andere verklaring mogelijk zijn. “Misschien maakt de VS zich zorgen dat China zelf nucleaire testen doet onder water, en wil Washington dit nagaan,” zegt hij.

Het blijft voorlopig onduidelijk wat er precies gaande is in de Zuid-Chinese Zee. Wat we wel weten is dat zowel China als de VS fors inzetten op de internationale verslaggeving rond dit incident en dat er militaire pionnen druk in beweging zijn in de regio.

(kg)