Het Planbureau verwacht dat de spilindex deze maand wordt overschreden. Dat betekent dat de ambtenaarslonen en de uitkeringen begin volgend jaar met 2 procent zullen stijgen. De loonindexering in de privésector is afhankelijk van de cao. In augustus werd de spilindex ook al overschreven, en verwacht wordt dat die in augustus 2022 opnieuw wordt overschreden. Dat zou betekenen dat de spilindex drie keer wordt overschreden in slechts dertien maanden tijd.
Spilindex wordt wellicht drie keer in dertien maanden overschreden: wie zijn de winnaars en verliezers?
Waarom is dit belangrijk?
België is een van de weinige landen ter wereld waar de lonen en uitkeringen nog worden geïndexeerd. Zo'n indexering helpt de Belg om zijn koopkracht te behouden. De overheid kijkt naar de spilindex om te bepalen wanneer de lonen en de uitkeringen worden aangepast. Wanneer die index wordt overschreden, worden de lonen geïndexeerd. Eerst worden de uitkeringen en ambtenaarslonen verhoogd. De indexering in de privésector is afhankelijk van de cao van het paritair comité waar je toe behoort.Werknemers zullen het graag horen: het planbureau verwacht dat de spilindex deze maand wordt overschreden. Dat betekent dat de uitkeringen en de lonen van het overheidspersoneel begin volgend jaar worden verhoogd met 2 procent. Wie in de privésector werkt, controleert best even de cao van zijn paritair comité. In die cao staat beschreven wanneer jouw loon wordt geïndexeerd. Voor de 480.000 bedienden die onder het paritair comité 200 vallen gebeurt de loonindexering bijvoorbeeld jaarlijks op 1 januari.
Door de hoge inflatie volgen de overschrijdingen van de spilindex elkaar snel op. In augustus werd de spilindex al overschreden. Vier maanden later is het opnieuw prijs. Het Planbureau verwacht overigens dat de spilindex in augustus 2022 voor een derde keer wordt overschreden.
Goed nieuws voor de werknemers
Zoals we hierboven al hebben geschreven zijn de overschrijdingen van de spilindex goed nieuws voor de werknemers. Zij zien namelijk hun inkomen stijgen. Er is hier natuurlijk geen sprake van een pure loonsverhoging. De indexering moet onze koopkracht beschermen. Ook wie een uitkering krijgt, zal meer ontvangen.
Er is weliswaar een keerzijde aan de medaille. Als de lonen stijgen, nemen onvermijdelijk de loonkosten toe voor het bedrijf. Het merendeel van de ondernemingen zal die stijgende loonkosten dan ook doorrekenen aan de klant. Die zal dus tijdens het winkelen dieper in de buidel moeten tasten.
Sommige topfiguren uit de ondernemingswereld waarschuwen daarbij voor een zogeheten loon-prijsspiraal. Fa Quix, topman van de textiel- en houtkoepel Fedustria, is daar één van. “België is, naast Luxemburg en Cyprus, het enige land met een veralgemeende automatische loonindexering. Bij een inflatieopstoot, zoals nu weer het geval is, dreigt een loon-prijsspiraal in gang te worden gezet die onze bedrijven meteen in een nadelige positie brengt”, zei hij in oktober. In het slechtste geval kan zo’n loon-prijsspiraal resulteren in stagflatie, een situatie waarbij de inflatie hoog is, de economische groei vertraagt en de werkloosheid stijgt.
Baten en kosten voor de overheid
De indexering van de lonen is zowel goed als slecht nieuws voor de overheid. Om te beginnen moet de overheid, net zoals de ondernemingen uit de privésector, meer geld opzijzetten om het personeel te betalen. Tegelijk int de overheid meer inkomsten als de lonen stijgen. Hoe hoger de lonen, hoe meer belastingen we betalen.
Bovendien profiteert de overheid ervan dat we onze koopkracht kunnen behouden. We moeten immers btw betalen op nagenoeg alles wat we kopen. Een daling van onze koopkracht resulteert dus in minder btw-inkomsten voor de overheid.
(lb)