Key takeaways

• Uitgelekte documenten onthullen dat een licentie werd misbruikt voor transacties waarbij leden van de Iraanse Revolutionaire Garde betrokken waren.
• Blue River, die de activiteiten van Spar in Iran beheerde, was betrokken bij het faciliteren van reizen en het verwerven van Westerse apparatuur onder valse voorwendselen.
• Spar heeft de licentie van Blue River beëindigd.

Rechtzetting: We hadden eerder geschreven dat Spar Iran betrokken was bij het omzeilen van internationale transacties, maar dat klopt niet. SPAR International heeft na de afronding van een gedetailleerd due diligence-rapport de licentieovereenkomst met Blue River voor het grondgebied van Iran beëindigd.

Blue River, een voormalige onafhankelijke vergunninghouder van de Nederlandse supermarktketen Spar wordt ervan beschuldigd Iran te hebben geholpen bij het omzeilen van internationale sancties. Uit uitgelekte interne documenten, die door een klokkenluider aan het licht zijn gebracht, blijkt dat de licentie door Blue River werd misbruikt voor transacties met leden van de Iraanse Revolutionaire Garde (IRGC). Deze groep, die zwaar gesanctioneerd is vanwege haar betrokkenheid bij mensenrechtenschendingen, mag de meeste financiële activiteiten niet ontplooien.

Voorafgaand aan een bezoek van de Nederlandse ambassadeur Frank Mollen in augustus 2022 aan een supermarkt uitgebaat door Blue River in Teheran, die hij presenteerde als een succesvol voorbeeld van zakelijke betrokkenheid met Iran, blijkt uit documenten dat de voormalige vergunninghouder betrokken zou zijn geweest bij dubieuze transacties. De transacties van Blue River omvatten naar verluidt het importeren van westerse technologie en het verstrekken van Schengen-visa aan personen die banden hebben met de IRGC, wat zorgen baart over mogelijke sanctieovertredingen.

De rol van Blue River bij dubieuze transacties

Blue River, het bedrijf dat verantwoordelijk was voor de operaties in Iran, faciliteerde naar verluidt reizen voor familieleden van hoge Iraanse functionarissen onder het voorwendsel van zakelijke reizen. Er wordt beweerd dat ze westerse apparatuur, zoals HP-servers en laptops, onder valse voorwendselen hebben aangeschaft. Deze technologie, doorgaans bedoeld voor datacenters, werd ten onrechte als essentieel voor supermarktactiviteiten aangemerkt. Beveiligingsexperts merken op dat dergelijke apparatuur overbodig is voor een bescheiden supermarktketen.

Bij de introductie van S-Pay, een systeem waarmee Iraniërs in het buitenland tegoeden kunnen versturen naar hun familieleden in Iran, ontstonden verdere verdenkingen. Technisch gezien is dit toegestaan, maar uitgelekte e-mails wijzen op vermeende plannen om deze tegoeden in contanten om te zetten, wat mogelijk in strijd zou zijn met sancties.

Reactie van betrokken autoriteiten en bedrijven

Het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken erkende op de hoogte te zijn van de beschuldigingen, maar weigerde specifieke details te geven. Blue River heeft niet gereageerd op verzoeken om commentaar. Na navraag in de media bevestigde Spar echter dat het de licentie van Blue River had beëindigd en een intern onderzoek had ingesteld.

Verklaring van SPAR International

SPAR International kan bevestigen dat het de licentieovereenkomst met Blue River Retail GmbH voor het grondgebied van Iran heeft beëindigd.

Dit volgt op de afronding van een gedetailleerd due diligence-rapport, uitgevoerd door een toonaangevend internationaal adviesbureau, over de entiteiten en personen die verbonden zijn aan Blue River Retail.

Hoewel het onderzoek en het rapport geen overtredingen van sancties of personen van belang in belangrijke internationale sanctiedatabases aan het licht brachten, identificeerde het wel mogelijke overtredingen van de licentieovereenkomst die om opheldering vroegen. SPAR International heeft deze zaken, na zorgvuldig onderzoek en juridisch advies, in detail onderzocht en de licentie beëindigd.

SPAR International werkt als een gedecentraliseerde vrijwillige winkelketen, met onafhankelijke bedrijven die licenties hebben om in afzonderlijke gebieden te opereren. Bijgevolg heeft SPAR International geen directe controle over de activiteiten van deze licentiehouders.

De komst van het SPAR-merk naar Iran volgde op de start van het Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA) in 2016, waarbij de sancties tegen Iran werden opgeheven. Hoewel de Amerikaanse regering in 2018 uit de JCPOA stapte, blijven de EU en de Nederlandse regering gecommitteerd aan de JCPOA. SPAR International – als een in Nederland opgericht en gevestigd bedrijf – heeft te allen tijde de richtlijnen voor zakendoen met betrekking tot Iran gevolgd, die door de Nederlandse regering in lijn met het EU-beleid zijn uitgevaardigd en het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag en Teheran geraadpleegd.

SPAR International

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!