Sinds 2020 is het in Hongkong illegaal om het Chinese studentenprotest van 1989 te herdenken. Taiwan zet de traditie echter verder.

Zaterdag kwamen honderden mensen bijeen op Liberty Square in de Taiwanese hoofdstad Taipei om de slachting op het Tiananmenplein van 1989 te herdenken. 33 jaar geleden rolden op 4 juni tanks en voertuigen met troepen Peking binnen om het studentenprotest in de stad bloederig de kop in te drukken. Volgens sommige geleerden en ooggetuigen kwam er honderden Chinezen om. Andere bronnen spreken van duizenden doden.

Onder de aanwezigen in Taipei waren enkele Hongkongers die hun stad ontvlucht zijn door de groeiende beperking van zijn semi-autonomie door Peking. Verschillende prodemocratische Chinese leiders uit het maatschappelijk middenveld gaven via video een speech tijdens de ceremonie. Zij leven bijna allemaal in ballingschap buiten China en Hongkong.

Geen kaarsen in Hongkong dit jaar. De metropool kreeg in het verleden toestemming van de autoriteiten om een herdenkingswake te houden. Daar kwamen geregeld tienduizenden Hongkongers op af. Sinds Peking in 2020 een nationale veiligheidswet opdrong aan Hongkong zijn zulke bijeenkomsten echter de facto verboden.

‘Pillar of Shame’ maakt comeback in Taipei

Taiwan is nu het enige Chinees sprekende land ter wereld waar het einde van het historische studentenprotest nog openlijk mag herdacht worden. Opvallend is dat vooral jonge Taiwanezen deelnemen aan de wake. Ook tijdens democratische verkiezingen in het land toonden de jongste generaties in Taiwan zich zeer bereid om in actie te komen.  

“Het is belangrijk dat jongeren de missie van de oudere generatie erven om de herinnering eraan levend te houden. Het feit dat wij politieke vrijheid hebben en de ‘Pillar of Shame’ hier mogen vestigen is belangrijk”, zegt Howard Huang, een 24-jaar oude deelnemer van de wake tegen de Japanse krant Nikkei Asia.

Huang verwijst naar een verkleinde kopie van de ‘Pillar of Shame’ die in Taipei werd onthuld om de slachtoffers van de onderdrukking van het Tiananmenprotest te herdenken. Het originele stuk, een kunstwerk van de Deense kunstenaar Jens Galschiøt, werd in december in het midden van de nacht verwijderd van de campus van de University of Hong Kong door werkers. Er zijn ook kopieën van het standbeeld te vinden in Italië, Mexico en Brazilië.

In Hongkong werden dit weekend verschillende mensen die verwezen naar de gebeurtenissen van 4 juni 1989 gearresteerd.