Saoedi-Arabië wil zijn van olie- en gasexport afhankelijke economie diversifiëren. Daarom hebben de Saoedi’s plannen om op grote schaal waterstof uit zonnekracht en windenergie op te wekken; in dat geval is er sprake van groene waterstof. Hiervoor plant de Saoedische regering onder meer een nieuwe fabriek in Neom, de fel gehypete futuristische stad die aan de Rode Zee wordt gebouwd.

Groen en blauw

Groene waterstof, geproduceerd met behulp van hernieuwbare elektriciteit om water te splitsen, is de meest milieuvriendelijke vorm van waterstof, een energiedrager. In de noordwestelijke kusten van Saoedi-Arabië schijnt het hele jaar door de zon en is er een constante wind, die zowel zonnepanelen als windmolens zou kunnen aandrijven.

Bij blauwe waterstof, een andere vorm, bestaat de methode erin aardgas te splitsen in waterstof en kooldioxide, en vervolgens de CO2 op te vangen en op te slaan (om te voorkomen dat deze de planeet opwarmt). Tot nu toe werd dit beschouwd als een koolstofarm (niet koolstofvrij) alternatief. Dit omdat niet alle CO2 die bij de productie ervan vrijkomt, kan worden afgevangen.

Riyad heeft gezegd dat het een gasveld voor dit doel zal aanwijzen. “Saoedi-Arabië zet in op zowel blauwe als groene waterstof”, laat een analist van energie-onderzoeksbureau Wood MacKenzie optekenen door de Financial Times (FT).

Staatsinvesteringsfonds

De waterstoffabriek bij de Rode Zee is een joint venture tussen het in de VS gevestigde Air Products, het Saoedische ACWA Power en het bedrijf Neom. Maar de belangrijkste bezieler van de groene initiatieven is het Public Investment Fund (PIF), het staatsinvesteringsfonds van 500 miljard dollar dat wordt voorgezeten door kroonprins Mohammed bin Salman.

Naast de Neom-fabriek heeft het PIF vorige maand een memorandum van overeenstemming ondertekend met twee Zuid-Koreaanse bedrijven – Samsung en de POSCO – om een exportgericht waterstofproject te onderzoeken. Het is ook de bedoeling dat in Neom een fabriek komt die auto’s produceert die op waterstofcellen rijden.

Maar. De fabriek zal pas met de productie kunnen starten in 2026, wist een voor het regime werkzame ambtenaar aan de Britse zakenkrant de FT te vertellen.

En met Rusland en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) als voornaamste rivalen op de waterstofmarkt, vragen critici zich af of het project aan de Rode Zee snel alle hoge verwachtingen die Riyad heeft, kan inlossen.

Verbeten concurrentie

In tegenstelling tot olie kan groene waterstof zowat overal worden geproduceerd. De waterstofmarkt – waar naar verwachting zo’n 600 miljard dollar in zal circuleren tegen 2050 – zal dan ook gekenmerkt worden door verbeten concurrentie, menen energie-analisten. De Saoedi’s zullen waarschijnlijk ook op het vlak van waterstofproductie en -export moeten opboksen tegen het voluntarisme van hun olierivaal (en politieke bondgenoot) de VAE.

Er is ook een ander groot bezwaar waardoor met name de Saoedische exportplannen op nogal wat scepsis onthaald worden. Waterstof heeft niet alleen te kampen met grote productieproblemen, maar het is ook moeilijk op te slaan en te vervoeren. Dat schijnt daarom ongelooflijk duur te zijn.

Maar er is hoop. In september 2020 was er namelijk een land dat als eerste ter wereld blauwe ammoniak naar Japan, een andere natie met grote plannen voor waterstof, exporteerde. Ammoniak (NH3) is als verbinding van stikstof (N2) en waterstof (H2) een gemakkelijke manier om H2 te transporteren: het kan immers in grote tanks als vloeistof worden opgeslagen.

Het land dat in dit transport slaagde? Saoedi-Arabië.

(ns)