Key takeaways

• De Russische economie toonde veerkracht ondanks de sancties, met groei in 2024 die alle G7-landen overtrof.
• Aanhoudende inflatie, stijgende rentetarieven en tekorten aan arbeidskrachten zorgen echter voor grote uitdagingen in Rusland, waardoor er bezorgdheid is ontstaan over een mogelijke recessie of economische ineenstorting.
• De Russische roebel is dit jaar de best presterende valuta ter wereld geworden, met een appreciatie van meer dan 40 procent, maar dit optimisme wordt getemperd door zorgen over stagnatie.

Russische economische veerkracht ondanks sancties

Ondanks de ongekende sancties na de invasie van Oekraïne in 2022, heeft de Russische economie een verrassende veerkracht getoond. Officiële cijfers suggereren dat de economische groei van Rusland in 2024 alle G7-landen overtrof, aangedreven door aanzienlijke militaire uitgaven en een verlegging van de olie-export naar markten als China en India. Een geheime vloot van tankers stelde Moskou verder in staat om sancties te omzeilen.

De Russische roebel is dit jaar de best presterende valuta ter wereld geworden, met een appreciatie van meer dan 40 procent volgens Bank of America. Naarmate 2026 nadert, wordt echter een verschuiving in de economische vooruitzichten duidelijk. De aanhoudende inflatie, stijgende rentetarieven van meer dan 20 procent en tekorten aan arbeidskrachten zorgen voor grote uitdagingen in Rusland.

 Economische onzekerheid na conflict in het Midden-Oosten

Terwijl de wereldwijde oliemarkt eerder dit jaar een neergang doormaakte voordat het recente conflict tussen Israël en Iran een prijsstijging veroorzaakte, is er nu bezorgdheid over een mogelijke recessie. De Russische minister van Economie heeft gewaarschuwd dat het land “op het punt staat” van een neergang als gevolg van economische oververhitting. Sommige analisten voorspellen zelfs een mogelijke economische ineenstorting.

Econoom Jevgeni Nadorsjin, gevestigd in Moskou, gelooft dat de neergang “mild” zal zijn en doet suggesties van een economische ineenstorting af als “leugens”. Hij wijst op het recordlage werkloosheidscijfer van 2,3 procent in Rusland, dat volgend jaar naar verwachting een piek van 3,5 procent zal bereiken, in tegenstelling tot het werkloosheidscijfer van 4,6 procent in het VK.

Zorgen over inflatie

Ondanks dit optimisme blijft de bezorgdheid over stagnatie bestaan. Een inflatie van 9,9 procent in april, deels veroorzaakt door sancties en tekorten aan werknemers die de lonen opdrijven, blijft een punt van zorg. Een arbeidstekort van ongeveer 2,6 miljoen werknemers aan het eind van 2024, dat grotendeels te wijten is aan mannen die in het leger gaan of naar het buitenland vluchten, verergert de situatie.

De recordhoge rentetarieven van de centrale bank om de inflatie te beteugelen, maken het voor bedrijven duurder om aan kapitaal voor investeringen te komen. Tegelijkertijd hebben de dalende olie- en gasinkomsten als gevolg van sancties en lagere prijzen bijgedragen aan een groeiend begrotingstekort, waardoor de overheidsuitgaven voor infrastructuur en openbare diensten beperkt zijn.

Militaire uitgaven verstoren investeringen in vitale infrastructuur

Politiek analist András Tóth-Czifra wijst op de verschuiving van fondsen van vitale investeringsprojecten op gebieden als transport en nutsvoorzieningen vanwege de immense militaire uitgaven, wat heeft geleid tot een verslechtering van de kwaliteit van de dienstverlening.

Hoewel Rusland de sancties beter heeft doorstaan dan verwacht, blijft het effect ervan zwaar wegen op de economie. Bedrijven hebben moeite om de nodige technologie te importeren, wat ernstige gevolgen heeft voor industrieën zoals de autofabricage. Het EU-verbod op de invoer van Russische steenkool en de gefaseerde terugtrekking van Russisch gas tegen 2027 beperken de economische vooruitzichten van Rusland nog verder.

De gevolgen op lange termijn

Het Kremlin bagatelliseert deze zorgen en benadrukt de “macro-economische stabiliteit” en de “onderliggende kracht” van de Russische economie. De langetermijngevolgen van de oorlog blijven echter onduidelijk. Een vredesakkoord zou de druk op Moskou kunnen verlichten en mogelijk deuren kunnen openen voor genormaliseerde relaties met de VS.

Europa zou zijn sancties zelfs in het geval van vrede kunnen handhaven. Een significante terugkeer naar Europese aankopen van Russische olie en gas is onwaarschijnlijk, hoewel een bescheiden toename van de gasimport mogelijk blijft. Desalniettemin schetst dit scenario een somber economisch beeld voor Rusland. Ondanks de heroriëntatie van de olie-export op Europa, blijkt het een grotere uitdaging om een dergelijke verschuiving ook bij gas door te voeren.

Uiteindelijk zijn de langetermijnkosten van de oorlog voor Rusland onmiskenbaar, en het Kremlin heeft bijna geen opties meer om ze te verzachten.