Rusland maakt intensief gebruik van technologie om instrumenten voor navigatie en localisatie te misleiden of te blokkeren. Dat staat in een rapport van veiligheidsexperts van de groep C4ADS. Dat zegt Elias Groll, columnist bij de nieuwssite Foreignpolicy, naar aanleiding van de vaststelling dat de onder meer de reizen van de Russische president Vladimir Poetin met dergelijke misleidende technologieën worden beschermd. Niet alleen Rusland maakt echter van deze strategieën gebruik. Ook criminele bendes zouden zich inmiddels bewust zijn geworden van de voordelen van het systeem.

“Wanneer Poetin een bezoek brengt aan een regio, blijken onder meer schepen in de omgeving problemen met hun satellietnavigatie te krijgen,” benadrukt Elias Groll. “Dat was onder meer het geval bij een bezoek van de Russische president aan de Krim drie jaar geleden.”

“De navigatiesystemen van een aantal schepen in de nabijgelegen Straat van Kertsj wezen toen plots Simferopol Airport, 125 mijl verder, als locatie aan. Hetzelfde gebeurde bij een nieuw bezoek van Poetin aan de regio vorig jaar. Toen zegden de navigatiesystemen van de schepen in de buurt zich op Anapa Airport op het Russische vasteland te bevinden.”

Elektronische oorlogsvoering

“De manipulatie van navigatiesystemen gebeurt echter ook buiten de grenzen van het Russische territorium,” zegt Groll. “Er waren ook aanwijzingen van gelijkaardige Russische activiteiten in de Oekraïne, Syrië en aan de Europese grenzen van het land.”

“Bij manoeuvers van de Noordatlantische Verdragsorganisatie (Navo) in Scandinavië moesten verscheidene piloten van het westerse bondgenootschap vaststellen dat hun navigatiesystemen in de war raakten.”

De Finse premier Juha Sipila had toen gewaarschuwd dat deze praktijken de levens van talloze onschuldige burgers in gevaar brachten.

“Rusland werpt zich op als een echte pionier in de manipulatie van navigatie-signalen,” zegt het rapport van C4ADS nog. “Die activiteiten gaan veel verder dan de bescherming van belangrijke personen of strategische installaties. Het land gebruikt de technologie als een militaire strategie.”

“De operaties vormen een onderdeel van de Russische pogingen om het westerse militaire voordeel in precisie-wapens te ondermijnen. Het Russische leger heeft zwaar geïnvesteerd in elektronische oorlogsvoering. Bedoeling daarbij is vaak de communicatie van de vijand te storen of te blokkeren.”

Drugskartels

Over een periode van tweeënhalf jaar heeft C4ADS naar eigen zeggen in totaal 9.883 misleidende coördinaten opgetekend. Daarvan zouden 1.311 schepen het slachtoffer zijn geweest. Betrokken locaties waren onder meer de Krim, St. Petersburg, Moskou, Vladivostok en militaire basissen in Syrië.

Dat de Russische technologie met de coördinaten van luchthavens werkt, is volgens Groll evenmin een toeval. “De meeste luchthavens zijn tegen de activiteiten van drones beveiligd,” verduidelijkt Groll. “Wanneer deze onbemande tuigen de coördinaten van die locaties ontvangen, zullen zij zich vaak automatisch aan grond zetten.”

“Niet alleen Rusland maakt echter van de technologie gebruik,” zegt Groll nog. “Recent nog waarschuwde het Amerikaanse leger dat oefeningen met navigatie-systemen in een groot deel van het zuidoosten van de Verenigde Staten tot storingen konden leiden.”

Het fenomeen toont volgens Groll hoe kwetsbaar navigatie-systemen zijn. Om navigatie-signalen te blokkeren heeft men slechts een toestel van 350 dollar nodig. Enkele jaren geleden moesten klanten hiervoor nog 10.000 dollar betalen.

“Met dergelijke kostprijzen komt de technologie ook in het bereik van misdadigers,” waarschuwt Groll. “De Amerikaanse autoriteiten maakten al gewag van aanwijzingen dat hun drones aan de grens met Mexico geregeld door misleidende coördinaten in de war werden gebracht. Dat zou wellicht het werk zijn van drugskartels.”