Kiest u voor een alleswetende robotdokter of voor een empathische arts met een beperkte vorm van kennis? Deze vraag zal zich binnenkort stellen, ook voor u. De vooruitgang van AI zal alles op zijn kop zetten en zal heel snel van de mens verlangen om moeilijke beslissingen te nemen. Wil u minder betalen om te vliegen in een vliegtuig zonder piloot? De rol van de expert-mens zal onvermijdelijk verminderen en de vraag is hoe u als patiënt of als consument hiermee zal omgaan.

AGI, kunstmatige algemene intelligentie, zal over enkele jaren het gros van de jobs overnemen waar het brein nood heeft om veel data te verwerken en aan de hand daarvan complexe beslissingen te nemen, soms over leven en dood. De rekenkracht en de databases waarmee die systemen werken nemen steeds verder toe, zodat het onvermijdelijk wordt dat robots slimmer zullen zijn dan mensen. Vooral in jobs die in handen zijn van experten, zoals piloten, dokters, computerprogrammeurs, …

Er zijn echter enkele barrières: onze vastgeroeste gewoonten, onze gevoelens van angst en de nood aan begrip en geruststelling en de menselijke instituten zoals de vakbonden. Een mooi voorbeeld is het beroep van piloot.

Een wereld zonder piloten

Al meer dan 100 jaar kunnen vliegtuigen zelfstandig vliegen zonder piloot, maar er zitten nog altijd 2 piloten in elk vliegtuig. De meeste ongelukken worden veroorzaakt door menselijke interventie. Veiliger is het absoluut niet. Iets meer dan 75% van alle ongelukken zijn het gevolg van een menselijke fout. 

Het waren er vroeger 4 als je assistenten meetelt. De luchtvaartmaatschappijen hebben ze al naar 2 gebracht maar heimelijk dromen ze van 1 piloot en zelfs van 0 piloten. Dan zouden ze pas echt besparen. Nu worden stewardessen dan maar onderbetaald en wordt er beknibbeld op andere kosten zoals eten en drank. De Boeingbaas zegt dat deze revolutie vlakbij is.  De besparing wordt geschat op 35 miljard dollar voor de sector. Er is 1 probleem: 81% van de passagiers zouden zich oncomfortabel voelen. 

Keuze tussen vlucht zonder of met piloot?

Maar dat het binnenkort kan, is evident. Hoe zouden anders zelfrijdende auto’s mogelijk zijn, iets wat 10.000 keer moeilijker is dan vliegen van een vast punt A naar een vast punt B?

Vliegen zonder piloot wordt misschien binnenkort een beslissing die u zelf moet nemen. Wat als een ticket 50% goedkoper wordt zonder piloot? Zou je dan een keuze maken, op basis van budgettaire afwegingen?

Links of rechts?

Maar wat zal u doen als het om uw eigen gezondheid gaat? Het moment is niet ver af dat, zeker in landen en streken waar er een tekort is aan dokters en specialisten, je zal moeten kiezen tussen een overwerkte dokter die met alle beste wil van de wereld slechts een beperkte kennis heeft en een AI -systeem dat miljarden symptomen en gevallen kan analyseren en vergelijken met de symptomen van u als patiënt.

De combinatie dan maar?

Velen zullen zeggen dat de combinatie ideaal is: een alleswetende dokter die gebruik maakt van de meest vooruitstrevende technologie, maar daar nog een empathische laag bovenop legt. Dit impliceert wel dat er meer dan ooit een elite zal ontstaan van topdokters die alle middelen beheren, een verdere stap in de ontwikkeling van een wereld van allesoverheersende en alwetende Homo Dei, zoals de Israëlische filosoof Yuval Harari poneerde. De gezondheidszorg wordt bovendien zo duur dat, zeker in een land als de VS waar je best een privé-verzekering hebt om je te laten verzorgen, de verleiding zal bestaan om te gaan voor een AI-dokter en de menselijke dokter achterwege te laten.

Dokters zijn niet alwetend

In de beperkte steekproef die ik hier de laatste jaren rond heb gevoerd, is het opvallend dat iedereen kiest voor de empathische dokter die slechts gedeeltelijk kennis heeft, terwijl dokters en gezondheidsprofessionals resoluut kiezen voor het computeradvies. Dit is logisch want zij beseffen dat zij feilbaar zijn en regelmatig foute diagnoses afleveren. Dit is absoluut geen verwijt, alleen zal het moeilijk zijn om op te kunnen treden tegen een systeem dat alle data van elke patiënt beheert en bovendien de totale database zal hebben van symptomen en remedies. Vandaag kan AI al beter longkanker detecteren dan een dokter. Meer zelfs, een dokter kan het niet detecteren, zelfs als hij de data tot zijn of haar beschikking heeft!

Onze eigen beslissing zolang het nog kan

De dagen waar we zelf geconfronteerd worden met moeilijke ethische dilemma’s is vlakbij. De vraag is hoe we dit als maatschappij zullen aanpakken. De laissez-faire waarmee we allemaal wat meewarig kijken naar de tech infanterie uit Silicon Valley, die wederom ons privéleven bestormt voor eigen gewin, zal moeten transformeren in een pro-actief beleid dat het beste haalt uit deze nieuwe revolutie maar tegelijkertijd grenzen trekt. Geoffrey Hinton, de’ godfather’ van AI, is alvast niet echt optimistisch. Hij verliet recent Google om de gevaren van AI in de toekomst beter te kunnen uitleggen. Meer vragen dan antwoorden vandaag, maar binnenkort zullen we ze niet uit de weg kunnen gaan. 

Xavier Verellen is auteur en eigenaar van QelviQ Personal Sommelier (www.qelviq.com)