De kernenergiesector denkt dat de toekomst van groene stroom ligt bij het bouwen van kleine modulaire reactoren. Critici zien kernenergie echter nog steeds als een gevaarlijke technologie. Volgens de Amerikaanse pioniers van atoomenergie wordt er door de regelgevers geen neutrale evaluatie van deze vorm van energie uitgevoerd … omdat zij geen kennis van zaken zouden hebben.

Kleine kernreactoren zijn vernuftige installaties die met water koel gehouden worden en minder interne druk ervaren dan de oudere generaties van reactoren. Volgens de atoomenergiesector kan deze nieuwe generatie van installaties vanwege zijn lage kosten en kleine impact op het landschap (deze reactoren opereren zonder een iconisch stel gigantische koeltorens) wel eens een nieuw tijdperk van groene kernenergie inluiden.

Wereldwijd zijn er al 70 van deze kleine reactoren voorgesteld of in aanbouw binnen vijf landen. Samen zijn deze reactoren in staat om 12 gigawatt aan stroom op te wekken. In december 2021 sloot China al zo’n eerste “mini-reactor” aan op het elektriciteitsnetwerk. In het noordelijke Russische dorpje Pevek wordt er sinds 2019 ook al een exemplaar gebruikt om de lokale mijnbouw van stroom te voorzien. 

In Europa en de Verenigde Staten zitten de meeste kleine kernreactoren nog in het ontwerpstadium. In Frankrijk werd in 2019 het Nuward-ontwerp onthuld. Er wordt verwacht dat de bouw van deze kernreactor pas tegen 2030 van start zal kunnen gaan. In de VS proberen twee projecten een bouwvergunning te krijgen. De plannen van evenveel Amerikaanse kernreactoren werden ondertussen ook al opgeborgen.

“Ze zijn niet klaar voor gebruik”

Hoe komt het dat het westen zo ver achterloopt op deze potentieel enorm transformatieve manier van stroom genereren? De huidige spelregels voor kernenergie zouden veel te ingewikkeld zijn en bovendien geen steek houden. Amy Roma, een Amerikaanse advocaat die meewerkte aan tientallen vergunningsaanvragen van kernreactoren in de VS, vertelde tegen het persbureau Bloomberg dat de Nuclear Regulatory Commission (NRC), de regelgever voor atoomenergie, “geen werkelijk en diepgaand begrip van de technologie” bezit.

Gregory Jaczko, voormalig voorzitter van de NRC, schrijft het gebruik van kleine reactoren ondertussen volledig af omdat de regelgevers te traag zijn. Tegen dat de reactoren klaar zijn voor gebruik en een impact kunnen hebben op de hoeveelheid CO2 die we uitstoten, zou het wel eens te laat kunnen zijn. “Ze zijn gewoon niet klaar voor gebruik. En tegen de tijd dat ze er klaar voor zijn, zijn ze niet meer bruikbaar”, zei Jaczko tegen Bloomberg.

“Gaan we geld uitgeven voor iets dat er misschien niet komt?”

Het Amerikaanse Congres heeft de NRC wel al gevraagd om het huidige wetgevende kader te herschrijven. Die spelregels dateren van de jaren 50 van de voorbije eeuw. Een blauwdruk voor nieuwe regels wordt pas in 2025 verwacht.

Volgens Stephen Burns, een andere voormalige NRC-voorzitter, zou de regelgever wel jarenlang nieuwe reactoren bestudeerd hebben, maar het wetgevend kader nooit hebben aangepast omdat het niet zeker is dat de technologie ooit in gebruik genomen en opgeschaald zal worden. “Gaan we geld uitgeven voor iets dat er misschien wel of misschien niet komt?”, besluit de regelgever.

(mah)