Argentinië schort de terugbetaling van 9,8 miljard dollar aan schulden op tot volgend jaar. Op 9 maart had de Libanese premier Hassan Diab al aangekondigd dat het zijn schulden niet meer kon betalen. De coronacrisis dreigt nu voor nog een reeks landen de druppel te worden die de schuldemmer doet overlopen.
Volgens Julien Marcilly, de hoofdeconoom van kredietverzekeraar Coface, is er in de ganse regio van opkomende economieën sprake van historisch hoge schulden. Zowel in Afrika als in Zuid-Amerika benaderen de schulden het niveau van respectievelijk de jaren 2000 en 1980. Die schulden zetten toen een cascade van faillissementen in gang, waarbij enkel de tussenkomst van het Internationaal Muntfonds soelaas kon brengen. De coronaviruspandemie kon op geen slechter moment komen. De keuze tussen het terugbetalen van schulden en investeren in de gezondheidszorg is dan snel gemaakt, waarbij deze landen enkel meer wantrouwen opwekken bij schuldeisers.
Olie, grondstoffen en toerisme
Het ergste moet ongetwijfeld nog komen. Vele van deze landen zijn afhankelijk van de export van olie, grondstoffen en toerisme. De prijzen van de eerste twee zijn ingestort terwijl het derde volledig is lamgelegd.
Deze landen worden ook nog eens geconfronteerd met een exodus van valuta, die door investeerders in veiliger oorden worden geparkeerd. Nog volgens Marcilly is in maart vier keer meer geld uit opkomende economieën weggehaald dan in 2008 – 2009. Hij verwacht grote problemen voor een aantal kleinere economieën, waaronder Angola, Zambia, Sri Lanka, Tunisië, Oman en Bahrein. Zo is de staatsschuld in de helft van de landen uit de Sub-Sahara tot meer dan 50 procent van het bruto binnenlandse product opgelopen.
Maar ook voor een reeks grote namen dreigt het faillissement. Vooral Zuid-Afrika en Argentinië. Frankrijk heeft dan ook als eerste een schuldenmoratorium voor deze landen aan te vragen bij de G20. Soortgelijk verzoek komt van het IMF en de Wereldbank. Door hun schulden te bevriezen kunnen deze landen geld vrijmaken om de coronavirusepidemie te bestrijden.
Schuldeisers hebben er alle belang bij faillissementen te vermijden. Of het nu om privé-, staatsbedrijven of zelfs landen gaat
Wanneer gaat een land failliet?
Een land gaat failliet wanneer het opeisbare leningen niet kan terugbetalen of wanneer het de rente niet meer kan betalen. Als gevolg daarvan wordt het land afgesneden van de internationale geldmarkten.
Schuldeisers hebben dan in theorie het recht om beslag te leggen op de activa van dat land, die zich in het buitenland bevinden.
Op gerechtelijk niveau wordt het failliete land dan blootgesteld aan internationale sancties, met inbegrip van commerciële vergeldingsmaatregelen vanwege de landen waar de schuldeisers woonachtig zijn.
Het land torst dan ook een reputatie van ‘wanbetaler’ mee, wat de financiering ervan nog jaren zal bemoeilijken. Het IMF kan uiteindelijk een reddingspakket lanceren.