Raar maar waar: 2020 was een korter jaar dan 2019

Anders dan we subjectief zouden vermoeden, was 2020 een korter jaar dan andere jaren. De aarde draaide sneller om haar as dan gewoonlijk, waardoor het jaar 28 van de kortste dagen ooit gemeten telde.

U heeft het waarschijnlijk niet gemerkt, maar puur tijdtechnisch gezien ging 2020 sneller vooruit dan 2019. Het voorbije jaar werd het record verbroken van de 28 kortste dagen op één jaar tijd, sinds de metingen begonnen in 1960. Dat concludeert timeandate.com na een analyse van gegevens van de International Rotation Reference Systems Service (IERS)

Alle 28 dagen verbraken het record van 5 juli 2005, een dag die 1,0516 milliseconde korter was dan de gewoonlijke 86.400 seconden of 24 uren. Die korte dagen zijn te verklaren door de snelheid waarmee de aarde om haar as draait. Hoe hoger de rotatiesnelheid, hoe korter de dag.

Het gebeurt regelmatig dat een dag korter of langer uitdraait onder invloed van bijvoorbeeld de stroming van oceanen, de wind of bewegingen van de aardkern. Toch vermoedt de IERS dat de opmerkelijke tendens van kortere dagen in 2021 zal worden voortgezet, dat daarmee mogelijk het kortste jaar van de voorbije decennia wordt. Volgens hun berekeningen zou 2021 in zijn geheel 19 milliseconden korter zou duren.

We gaan gemakkelijkheidshalve uit van een daglengte van 24 uren, hoewel de realiteit daar dagelijks een tikje van afwijkt. Credit: GettyImages

Een minuut van 59 seconden

Die verkorting kan op termijn invloed hebben op onze wereldwijde standaardnotatie van de tijd, met name de UTC. Die is gebaseerd op de internationale astronomische tijd, die door atoomklokken wordt gemeten. We gaan gemakkelijkheidshalve uit van een daglengte van 24 uren, hoewel de realiteit daar zoals gezegd dagelijks een tikkeltje van afwijkt. Is het verschil tussen de UTC en astronomische tijd te groot, dan werd in het verleden ter compensatie een ‘schrikkelseconde’ aan het jaar toegevoegd, om de tijdrekening netjes te laten kloppen met de rotatiesnelheid.

De laatste keer dat er zo’n seconde werd toegevoegd, omdat de aarde trager rond haar as roteerde, dateert van 31 december 2016. Sindsdien is dit niet meer nodig geweest. Als de aarde sneller om haar as blijft draaien, zoals vorig jaar, moeten we in de toekomst mogelijk compenseren met een ‘negatieve’ schrikkelseconde. Met andere woorden: een occasionele minuut van 59 seconden. ‘Het is nog te vroeg om te zeggen of en wanneer dit gaat gebeuren’, voorspelt natuurkundige Peter Whibberley van de Briste National Physics Laboratory in The Telegraph. ‘Er zijn internationale discussies gaande over de toekomst van de schrikkelseconde. Misschien wordt wel besloten om die helemaal af te schaffen.’

Lees ook:

Meer