Volgens de prognoses van het Planbureau stevent België af op een begrotingstekort van 5,7 procent van het bruto binnenlands product in 2023 en gaat de staatsschuld bij ongewijzigd beleid richting 120 procent van het bbp tegen 2028. Onhoudbare cijfers binnen de context van de Europese muntunie, waarschuwt professor overheidsfinanciën Herman Matthijs (UGent) in een gesprek met Business AM.

Luister naar het volledige interview met Herman Matthijs:

De kwestie: Hoe krijgen we de ontsporende begrotingstekorten, vooral een federaal probleem omwille van de oplopende pensioenlasten, ooit weer onder controle?

Europese druk: Professor openbare financiën Herman Matthijs (UGent) denkt dat er druk op de regeringen in België zal komen vanuit de bewakers van de eurozone:

• “Ik verwacht dat vanuit de Europese Commissie op zijn minst volgend jaar gaat zeggen tegen de lidstaten van de eurozone dat er terug gewerkt moet worden rond de begrotingsnormen. We zitten nu toch aan ruim 5,5 procent, terwijl dat volgens de oude Europese begrotingsnormen minder dan 3 procent moet zijn. Voor de staatsschuld was de norm 60 procent van het bbp, terwijl we richting 120 procent gaan.”
• “Het gaat over een gigantisch bedrag dat gezocht moet worden om die zaak op de Europese rails te krijgen. Maar ik kan me niet voorstellen dat de Europese Commissie en de Europese Centrale Bank (ECB) gaan blijven dulden dat België nog voor jaren met zulke cijfers gaat rondlopen.”

Saneringsplan na de verkiezingen? Matthijs verwacht echter niet dat de regeringen nog veel zin zullen hebben om te saneren voorafgaand aan de volgende parlementsverkiezingen, normaal gezien in de lente van 2024.

• “We zitten op anderhalf jaar voor de verkiezingen. Ik denk niet dat nu nog de grote plannen gaan gemaakt worden om sanering van de openbare financiën door te voeren. We zitten nu al veel te ver – een stuk in de midterm – van de huidige legislatuur.”
• “Maar men zal daar op z’n minst toch eens een zeer ernstig gesprek over moeten hebben volgend jaar in de zomer, bij de regeringsonderhandelingen. Het is volgens mij ook het gemakkelijkst om een sanering en hervormingen door te voeren in het begin van de legislatuur.”

Kerntakendebat

Overheidstaken: less is more? Volgens Matthijs moet elk overheidsniveau eens in de spiegel kijken en zich afvragen wat nu precies zijn kerntaken zijn en welke andere taken stopgezet kunnen worden, of doorgeschoven kunnen worden naar andere politieke niveaus of de privésector. De overheid zou na zo’n doorlichting minder taken op zich nemen, maar die wel beter uitvoeren.

“Zoals men in Nederland heeft gedaan een tiental jaar geleden, in de regering Rutte II, en ook in Zweden bijvoorbeeld. Dat zijn toch vergelijkbare landen. Maar de vraag is natuurlijk of de politieke wereld dat aandurft.”

(nd)