Eerst de cijfers:

• Sinds het begin van het jaar is de prijs van Australische steenkool – de benchmark voor de enorme Aziatische markt – met 80 procent gestegen tot bijna 146 dollar per ton; het hoogste niveau in meer dan tien jaar, weet de Financial Times.

• De Zuid-Afrikaanse tegenhanger staat ook op het hoogste niveau in meer dan 10 jaar, met een stijging van 44 procent in 2021, volgens de laatste wekelijkse evaluatie van Argus, de leverancier van grondstoffenprijzen.
• Daarmee liggen de steenkoolbenchmarks voor op twee van de best presterende beleggingscategorieën van dit jaar: vastgoed, dat 28 procent is gestegen, en financiële aandelen, die 25 procent aan waarde hebben gewonnen. Alleen Brent-olie, met een stijging van 44 procent, kan bogen op vergelijkbare winsten.

Wat zit achter de hausse? Volgens handelaars en analisten drijven verschillende onderling verbonden factoren de prijzen op.

• “De prijsstijgingen zijn vooral te danken aan de robuuste vraag vanuit China, waar Chinese kopers bereid zijn om materiaal tegen de hoogste prijzen te kopen”, aldus Dmitry Popov, senior analist thermische kolen bij CRU, een adviesbureau.
• Een droogte eerder dit jaar in Zuid-China, waardoor hydro-elektrische dammen uitvielen en de vraag naar steenkool toenam, heeft een belangrijke rol gespeeld in de turbo-oplading van de grondstof.
• China heeft ook moeite gehad om het binnenlandse aanbod op te voeren om aan de toegenomen vraag te voldoen, vanwege strenge veiligheidsregels die de productievolumes hebben beperkt.
• Tegelijkertijd is de productie in Indonesië, China’s grootste overzeese kolenleverancier, gehinderd door aanhoudende regenval, terwijl beperkingen voor spoor- en havenverkeer de verschepingen vanuit Rusland en Zuid-Afrika, twee andere belangrijke kolenproducenten, hebben belemmerd.
• China heeft geen Australische steenkool kunnen kopen wegens een verbod, terwijl de snel stijgende aardgasprijzen sommige nutsbedrijven in Japan en Europa ertoe hebben aangezet over te schakelen op steenkool, waardoor de markt nóg krapper is geworden.
• “Ik heb China nog nooit onder dit soort druk gezien”, zegt Tom Price, hoofd van de grondstoffenstrategie bij Liberum. “De waterkracht is afgenomen, de lokale productie heeft het moeilijk en de belangrijkste importmogelijkheden zijn er gewoon niet.

Dit allemaal doordat de vraag naar elektriciteit enorm is gestegen en – niet onbelangrijk – de Covid-gerelateerde beperkingen zijn afgenomen.

Hoe de energietransitie de grondstofprijzen opdrijft

Na een daling van ongeveer 1 procent in 2020, zal de wereldwijde vraag naar elektriciteit volgens het Internationaal Energieagentschap in 2021 met bijna 5 procent stijgen en in 2022 met 4 procent.

“Hoewel hernieuwbare energiebronnen naar verwachting snel zullen blijven groeien, zullen zij slechts in staat zijn om ongeveer de helft van de netto-vraagstijging in 2021 en 2022 te dekken”, aldus het IEA in zijn laatste Electricity Market Report.

Als gevolg daarvan verwacht het in Parijs gevestigde agentschap dat de elektriciteitsproductie uit kolengestookte centrales dit jaar met bijna 5 procent zal toenemen tot boven het niveau van vóór de pandemie, en in 2022 met nog eens 3 procent zal toenemen en een recordhoogte zou kunnen bereiken.

Maar niet iedereen gelooft dat de hoge prijzen zullen aanhouden. Fitch Solutions voorspelde dat de prijzen dit jaar een piek zullen bereiken omdat Beijing kolen uit zijn strategische voorraden zal vrijgeven en mijnbouwers zal opdragen hun productie op te voeren. Bovendien bereikt de opwekking van fossiele energie in China gewoonlijk haar hoogste niveau in juli en augustus, alvorens scherp te dalen. (mah)