Poetins spooktankers, een gevaar voor het zeeverkeer

Tussen Finland en Estland varen honderden schepen van twijfelachtige origine en met onbekende bestemming, vermoedelijk geladen met Russische olie. Al deze obstakels kunnen tijdbommen worden in deze drukke wateren.

Waarom is dit belangrijk?

Sinds het van kracht gaan van de steeds strengere westerse sancties tegen de energie-export van Rusland, heeft het Kremlin zijn fantasie moeten gebruiken om nieuwe afzetmogelijkheden te vinden. Maar de geboden alternatieven zijn vaak - en opzettelijk - weinig transparant, zodat Russische olie overal ter wereld te vinden is zonder te kunnen worden getraceerd.

In het nieuws: De Finse Golf, de arm van de Oostzee die Finland scheidt van Estland en grenst aan de drie grote steden Helsinki, Tallinn en Sint-Petersburg, raakt verzadigd met spookolietankers.

  • Sinds de G7 de prijs van Russische olie op 60 dollar heeft begrensd en de EU en het VK de invoer van Russische ruwe olie over zee hebben verboden, is de Russische oliesector minder transparant geworden.
  • Het Kremlin zoekt naar meer afzetmogelijkheden voor zijn olie, soms onder de tafel. Daarom heeft het honderden olietankers ingezet, die niet allemaal in goede staat verkeren. Deze schepen verstoppen uiteindelijk de wereldzeeën en vormen een risico op ongelukken en milieurampen, voornamelijk in de al drukke baaien en zeestraten.
  • Er is echter weinig informatie beschikbaar over deze schepen, hun nationaliteit, hun bestemming of hun verzekering. Dit heeft geleid tot de vrees dat de buurlanden Estland en Finland voor de gevolgen van een eventueel ongeval moeten opdraaien.

“In de afgelopen zes maanden zijn er veel rederijen verschenen waarover we bijna geen informatie hebben. We hebben geen informatie over de bemanning of de conditie en leeftijd van de schepen, omdat ze niet stoppen in Europese havens.”

Ulla Tapaninen, universitair hoofddocent zeevervoer aan de Technische Universiteit van Tallinn, geciteerd door Euractiv.

De context: Het fenomeen van de spooktankers, of ‘de schaduwvloot’, is een Russische reactie op de westerse sancties. Het aantal schepen is moeilijk te kwantificeren, maar is kennelijk wel grootschalig.

  • Sinds afgelopen december heeft het Kremlin op tankers geanticipeerd en ze overal vandaan gehaald, soms goedkoop op de kop getikt. Er werd gesproken over honderd van deze schepen, maar een onderzoek van CNN telde er meer dan 600 in totaal, of ongeveer 10 procent van het totale aantal grote tankers.
  • Rusland verdient nog steeds een half miljard dollar per dag aan zijn olie- en gasexport. Maar de helft minder dan voor de oorlog.

De Oostzee is nog maar net getroffen door de – nog steeds mysterieuze – explosies van de Nord Stream-gaspijpleidingen, die catastrofale gevolgen voor het milieu zullen hebben. Een volgende olieramp zou de genadeslag zijn voor een toch al kwetsbaar milieu.

(nd/as)

Meer