PFAS, de verzamelnaam voor een groep moeilijk afbreekbare chemicaliën, zit in Vlaams drinkwater. De concentraties blijven onder de Europese norm, maar overstijgen plaatselijk de meest strenge advieswaarden. Dat maakt de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) bekend in een rapport.
PFAS die geproduceerd worden door bedrijven zoals 3M, kunnen via de lucht of afvalwater in het milieu terechtkomen. Eenmaal ze daar zitten, breken ze moeilijk of niet af en kunnen ze terechtkomen in ons drinkwater.
Drinkwaterbedrijven hebben vorig jaar van juni tot september op vraag van de VMM in totaal 836 stalen van hun drinkwater genomen. De VMM stelde PFAS zowel in drinkwater geproduceerd uit grondwater als uit oppervlaktewater vast.
EFSA-4
Over heel Vlaanderen blijven de concentraties van PFAS onder de Europese norm (PFAS-20) van 100 nanogram per liter (ng/l). “De maximale concentraties voor de individuele PFAS teruggevonden per individuele PFAS varieert tussen 0 ng/l tot 28 ng/l. De gemiddelde concentratie voor alle individuele PFAS is lager dan 2 ng/l”, lezen we in het rapport.
Toch zijn er zones waar de strengste advieswaarde niet of maar gedeeltelijk gehaald wordt. “Bij de toetsing aan de meest strenge toetsingswaarde (EFSA-4 – 4 ng/l) ligt de maximale concentratie in 28 leveringsgebieden (van een totaal van 75) boven de toetsingswaarde.”
“Eén leveringsgebied springt eruit. De maximale waarde bedraagt hier 26 ng/l. De gemiddelde en mediane waarde ligt in dit leveringsgebied aanzienlijk lager.” Die hoge maximale meetwaarde ligt in Leuven.
EFSA-4 is de meest recente aanbeveling van de EFSA, de European Food Safety Authority. “Op basis van de huidige wetenschappelijke kennis is het nog niet helemaal duidelijk of de EFSA-4 waarde de meest geschikte gezondheidskundige grenswaarde is voor PFAS in drinkwater. We volgen nieuwe ontwikkelingen van nabij op. In afwachting hanteren we deze waarde als streefwaarde”, aldus de VMM.
“Er is veel discussie over deze advieswaarde”, zegt Katrien Smet van de VMM aan De Standaard. “Hoe lager die komt te liggen, hoe meer zij flirt met de grens van wat technisch gedetecteerd kan worden.”
Wetenschappelijke inzichten
De VMM beveelt drinkwaterbedrijven aan om hun meetinspanningen gericht verder te zetten. “Hoewel we overal in Vlaanderen ruim voldoen aan de nieuwe Europese drinkwaternorm voor PFAS-20 van 100 ng/l is het aangewezen dat de waterbedrijven de opties in kaart brengen om de concentraties gericht te doen dalen, of in elk geval niet te laten oplopen. Zones waar de strengste advieswaarde niet of gedeeltelijk gehaald wordt, zijn hier wellicht prioritair te bekijken.”
De maatschappij vindt het daarnaast een probleem dat wetenschappelijke inzichten over de mogelijke schadelijke effecten van PFAS ontbreken. “We zijn van grote mate afhankelijk van de grote toxicologische en epidemiologische instituten van de wereld (WHO, CDC, EFSA …)”
Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) ziet de huidige inspanningen van de waterbedrijven als een beginpunt, bericht VRT NWS. Ze pleit er ook voor dat het EFSA-advies omgezet moet worden in een norm.
(lb)
