Na meer dan een jaar verzet bindt Turks president Erdogan toch in. Hij zal, net zoals Hongarije, de toetreding van Zweden tot de NAVO niet langer in de weg staan.
Pad naar NAVO-lidmaatschap ligt open voor Zweden
Waarom is dit belangrijk?
Finland en Zweden werden vorig jaar opgeschrikt door de Russische invasie van Oekraïne. Beide landen wilden toetreden tot de NAVO, om de Russen zo te ontraden hen ook aan te vallen. Op 5 juli ondertekenden ze een toetredingsprotocol, het echte lidmaatschap leek dichtbij, maar dat was buiten Turkije gerekend. Op 4 april 2023 werd Finland al lid van de alliantie, Zweden moest nog even wachten.In het nieuws: “Zweden wordt een volwaardig lid van de alliantie”, zo verkondigde NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg gisterenavond triomfantelijk, na een ontmoeting met Turks president Recep Tayyip Erdogan en Zweeds premier Ulf Kristersson.
- Die meeting leidde tot de noodzakelijke doorbraak in de ratificatie van Zweden’s NAVO-lidmaatschap. Erdogan zelf gaf aan zich niet langer te verzetten; nu moet enkel nog het Turkse parlement zijn goedkeuring geven. Ook Hongarije, het laatste land dat zich verzette, gaf aan de toetreding van Zweden goed te keuren.
- Daarmee komt er een eind aan meer dan een jaar aan Turks verzet. Erdogan weigerde Zweden toe te laten, omdat het land een toevluchtsoord was voor leden van in Turkije als terroristische organisatie bestempelde organisaties, zoals de Koerdische PKK. De Turkse president wou eerst concessies van Zweden, zoals extra maatregelen tegen terrorisme (lees: tegen de PKK), voor hij het NAVO-lidmaatschap zou goedkeuren.
- Aan de vooravond van de NAVO-top in Vilnius gebeurde dat dus. Eerder die dag opende Erdogan de debatten al, door aan te kondigen dat hij zich niet zou verzetten tegen Zweeds lidmaatschap, op voorwaarde dat Turkije meer steun zou krijgen vanuit de Europese landen bij zijn toetreding tot de EU. Het land staat al sinds 1987 op de wachtlijst, maar kan vooralsnog niet toetreden. Frustrerend is ongetwijfeld dat sindsdien 16 andere landen wel lid van de EU werden.
F-16’s
Slimme zet: Erdogan krijgt alles wat hij wilt.
- Door het NAVO-lidmaatschap van Zweden te koppelen aan de Turkse EU-toetreding, zette Erdogan zelf net zijn Europese partners onder druk. De bal lag nu in hun eigen kamp, of Zweden lid zou worden. Hij beseft zelf goed dat de Zweedse toetreding hoog op de agenda staat bij de partners, het afgelopen jaar al, maar zeker ook op de top in Vilnius, en dat er dus wel wat onderhandelingsmarge zat in gekoppelde dossiers.
- En Erdogan komt met de volle pot naar huis: zijn land wil namelijk al langer veertig extra F-16-gevechtsvliegtuigen, en materiaal om 80 andere te upgraden. Alleen, hij stootte daarbij op Amerikaans verzet, nadat Turkije eerder bij Rusland aanklopte om luchtafweersystemen aan te kopen. De Amerikaanse senatoren weigerden de verkoop van F-16’s goed te keuren, zolang Turkije Zweden boycotte. Nu Erdogan inbindt, krijgt hij hoogstwaarschijnlijk zijn extra gevechtsvliegtuigen.
