Oorlog kantelt militair en dat vergt aanpassing van denkkader voor waarnemers in eigen land

Daar waar in de eerste weken van de oorlog de focus lag op het staande houden van het Oekraïense leger, in de hoop een Russische overrompeling tegen te houden, lijkt nu een eindoverwinning voor de Oekraïners een realistisch militair objectief te worden.

Deze week kwamen in Ramstein, op de Amerikaanse luchtmachtbasis in Duitsland, 40 landen samen die allen Oekraïne militair steunen. Het gaat om de VS, het VK, heel de EU, en de NAVO maar ook Israël, Australië, en zelfs Kenia en Tunesië. Twee landen namen virtueel deel: Japan en Zuid-Korea. Die coalitie zal bovendien nu elke maand vergaderen.
Door de 40 landen worden grote nieuwe leveringen van zwaar materiaal voorzien, zowel tanks als houwitsers, die wel eens de doorslag zouden kunnen leveren in een conflict waarbij het Russische leger veel zwakker blijkt dan gedacht. Veel meer dus dan een symbolisch-diplomatieke meeting, is er een militaire evolutie bezig.
Zowel een bezoek van de Amerikaanse ministers van Buitenlandse Zaken Anthony Blinken en de minister van Defensie Lloyd Austin, als recente uitspraken van de Britse minister van Buitenlandse Zaken Liz Truss wijzen op een groot vertrouwen van de Britten en Amerikanen in dat scenario van een Oekraïense eindoverwinning. “We moeten Rusland helemaal uit Oekraïne duwen”, stelde Truss gisteren in een speech, waarbij ze het naast de levering van tanks ook had over “gevechtsvliegtuigen”. De Britse regering krabbelde daarna terug, en ontkende plannen in die richting te hebben.
In realiteit leverden de NAVO-landen ondertussen geen vliegtuigen, maar hele partijen onderdelen van gevechtsvliegtuigen, waardoor Oekraïne in staat was haar vloot opnieuw stevig op te krikken. Maar het punt waarop ook openlijk hele MiG’s worden geleverd, lijkt niet meer veraf.
De federale regering stelt zich overigens niet anders op dan de andere NAVO-landen: ook België schoof zonder enige aarzeling aan in Ramstein. De levering van zware wapens aan Oekraïne wordt concreet bekeken. Daarbij onderzoekt Vivaldi al langer of ze oude houwitsers, die ondertussen verkocht zijn aan het bedrijf OIP, opnieuw kan aankopen, om ze dan aan Oekraïne te leveren. En recent besliste ze opnieuw een lading antitankwapens te sturen.
Die houding wordt in de Kamer eigenlijk politiek alleen maar bestreden door PVDA-PTB, die systematisch voor een ‘pacifistische oplossing’ kiest, waarbij ze ook de “Amerikaanse oorlogsretoriek” hekelt en waarschuwt voor een dreigende escalatie. De angst voor een atoomoorlog is daarbij nooit veraf.
Ook oud-kopstuk van Groen Mieke Vogels sprak zich recent in die richting uit, maar lijkt binnen Groen niet veel impact meer te hebben: die pacifistische lijn sijpelt alsnog niet door in de Kamer of in de regering.
Opvallend genoeg zitten ook academici die regelmatig in de media opduiken, zoals David Criekemans (UAntwerpen) wél op die lijn: hij hekelt regelmatig de Amerikaanse houding, waarbij het woord ‘hybris’ snel valt. En hij waarschuwt: “De stap van het bombarderen van treinstations in West-Oekraïne naar pakweg wapendepots op Pools grondgebied, is echt niet groot meer”, zo voorspelde hij deze week op de VRT-radio. Dat zou dan meteen een oorlog tussen de NAVO en Rusland betekenen, een totale shift in het paradigma van wat in Ramstein beslist is: binnen de NAVO lijkt niemand ervan uit te gaan dat Rusland de militaire alliantie zelf zou gaan aanvallen.