De belofte van Japan om tegen het midden van deze eeuw een klimaatneutrale economie te creëren, zou de weg kunnen openen voor een belangrijke comeback van de Japanse nucleaire industrie. Dat hebben analisten gezegd in een reactie op de nieuwe klimaatambities die de Japanse premier Yoshihide Suga naar voor heeft geschoven.

Japan was ooit de derde grootste gebruiker van kernenergie ter wereld. Dat veranderde echter door de ramp met de krachtcentrale van Fukushima negen jaar geleden. Sindsdien zijn de meeste Japanse kernreactoren stilgelegd.

Bijna 40 procent van die vloot wordt ontmanteld. Ook het Japanse publiek blijft bijzonder wantrouwig tegenover een eventuele terugkeer naar het nucleaire tijdperk. Op het ogenblik van de ramp in Fukushima waren in Japan een vijftigtal reactoren operationeel. Momenteel zijn er in het hele land nog amper twee eenheden actief.

Verschuiving

Premier Suga maakte met zijn aankondiging een belangrijke verschuiving in de positie van zijn land ten aanzien van klimaatverandering. De boodschap vormde het onderwerp van de eerste toespraak die Suga sinds zijn benoeming tot premier vorige maand voor het Japanse parlement hield.

Daarbij wees hij expliciet op een grotere inzet van hernieuwbare bronnen en nucleaire energie. De daaropvolgende dag riep Hiroshige Seko, een topman van de regeringspartij en voormalig minister van industrie, al op tot de bouw van nieuwe kerncentrales.

Woordvoerders van de Japanse regering haastten zich wel om de woorden van Seko af te zwakken. Daarbij werd gesuggereerd dat Japan geen nieuwe centrales wil bouwen, maar zich wel zou inspanningen om de bestaande reactoren veiliger te maken. ‘Algemeen kan echter alvast worden opgemerkt dat het Japanse beleid opnieuw een grotere openheid tegenover de nucleaire sector tentoonspreidt,’ merken de analisten op.

Stabiele energievoorziening

‘Kernenergie en steenkool krijgen van het machtige ministerie van economie een sterke steun,’ benadrukt de Japanse klimaatonderhandelaar Mutsuyoshi Nishimura. ‘Dat ministerie heeft altijd prioriteit verleend aan de garantie van een stabiele elektriciteitsvoorziening voor de industrie.’

‘Het is ook al lang gekant tegen hernieuwbare energiebronnen en tegen elke versterking van de klimaatdoelstellingen. Het is dan ook niet ondenkbaar dat het ministerie, in ruil voor zijn akkoord met de nieuwe klimaatdoelstellingen, als tegenprestatie de toezegging voor een grotere nucleaire productie heeft gekregen.’

Upgrades

Premier Suga benadrukte dat de Japanse regering alle opties – inclusief kernenergie, hernieuwbare bronnen en steenkool – open zou houden om de nieuwe doelstelling te kunnen bereiken.

Sinds de explosie en de meltdown in de kerncentrale van Fukushima Daiichi is het Japanse publiek echter zeer op zijn hoede voor kernenergie. ‘De ramp bracht grote tekortkomingen in het toezicht en de activiteiten in de sector aan het licht,’ aldus het persbureau Reuters. 

De terugkeer van de nucleaire industrie verloopt bovendien traag en grillig. Er moeten immers nieuwe vergunningen worden aangevraagd en de Japanse regulator vraagt vaak dure upgrades van de bestaande infrastructuur.

Tot nu toe zijn negen vergunningen voor de opstart van een reactor toegewezen. Dat is minder dan een derde van het totale arsenaal dat momenteel zou kunnen worden ingezet.