Het Japanse industriële conglomeraat Toshiba heeft aangekondigd zich in drie verschillende onafhankelijke bedrijven te zullen opsplitsen. Die beslissing is het resultaat van een strategische evaluatie die de voorbije maanden is gemaakt in reactie op een boekhoudkundig schandaal en andere problemen waarbij het concern de voorbije jaren betrokken is geraakt.

Toshiba wil enerzijds zijn divisie energie en infrastructuur afsplitsen, maar ook de afdeling apparaten en opslagactiviteiten wordt tot een onafhankelijke onderneming omgevormd.

Activistische aandeelhouders

“Het plan is gedeeltelijk opgezet om een aantal activistische aandeelhouders ertoe te bewegen zich uit het bedrijf terug te trekken”, merken een aantal waarnemers op. Het Japanse concern telt momenteel nog zes divisies. Toshiba behoudt na de afsplitsing een belang van 40,6 procent in de chipfabrikant Kioxia en houdt daarnaast nog een reeks andere activiteiten in portefeuille.

Een aantal aandeelhouders hadden voorgesteld om Toshiba van de beurs te halen, maar dat zou volgens de  strategische beoordelingscommissie belangrijke complicaties kunnen hebben. Onder meer wordt daarbij gewezen naar een mogelijk conflict met de Japanse veiligheidswet en een eventuele ingreep van de kartelautoriteit van het land.

Satoshi Tsunakawa, chief executive van Toshiba, benadrukte dat het bedrijf steeds voor een opsplitsing zou hebben gekozen, ongeacht de aanwezigheid van activistische aandeelhouders. Hij voegde eraan toe dat het Japanse ministerie van Handel geen bezwaar tegen de opsplitsing van het concern heeft gemaakt.

“De opsplitsing stelt elke onafhankelijke onderneming beter in staat om zich op de eigen activiteit toe te spitsen”, betoogde Tsunakawa. “Bovendien worden een flexibelere besluitvorming en slankere kostenstructuren mogelijk.”

General Electric

Toshiba, dat bijna anderhalve eeuw werd opgericht, is op korte tijd het tweede grote concern met een lange geschiedenis dat beslist tot een opsplitsing over te gaan. Ook het Amerikaanse conglomeraat General Electric maakte eerder deze maand een opdeling in drie zelfstandige ondernemingen bekend.

Toshiba hoopt de reorganisatie binnen een verloop van twee jaar volledig te kunnen afronden. Tijdens die periode wil het conglomeraat naar eigen zeggen tevens een bedrag van 100 miljard yen (875 miljoen dollar) aan zijn aandeelhouders teruggeven.

Niet alle aandeelhouders zijn er echter van overtuigd dat een opsplitsing een meerwaarde zou creëren. “Een opsplitsing is logisch wanneer de waardering van een bijzonder competitieve afdeling wordt gehinderd door andere divisies die minder goed presteren,” merkte Fumio Matsumoto, hoofdstrateeg bij Okasan Securities, op.

“Dat is hier echter geenszins het geval. De opsplitsing eindigt slechts in de creatie van drie middelgrote bedrijven.”

Boekhoudschandaal

Toshiba werd midden vorig decennium door een boekhoudschandaal opgeschrikt. Sindsdien is het concern nagenoeg van crisis naar crisis gegaan. Vier jaar geleden kreeg het Japanse bedrijf een geldinjectie van 5,4 miljard dollar van meer dan dertig buitenlandse investeerders.

Die bijkomende middelen konden een dreigend fiasco vermijden, maar de operatie bracht wel een aantal buitenlandse activistische aandeelhouders – waaronder Elliott Management, Third Point en Farallon – aan boord.

De voorbije jaren dienden herhaaldelijk hoogoplopende spanningen tussen het management van Toshiba en de buitenlandse aandeelhouders te worden geregistreerd.

In juni concludeerde een onderzoek in opdracht van de aandeelhouders dat het bedrijf met het Japanse ministerie van Handel zou hebben samengespannen om te voorkomen dat de buitenlandse investeerders op de vergadering van aandeelhouders een grote invloed zouden krijgen.

Onethisch maar niet illegaal

Toshiba heeft nu ook een rapport uitgebracht waarin werd vastgesteld dat leidinggevenden van het bedrijf, waaronder de voormalige CEO, zich onethisch maar niet illegaal hadden gedragen. Het rapport concludeerde tevens dat Toshiba te veel van het Japanse ministerie van Handel afhankelijk was.

Er werd aan toegevoegd dat de problemen ook moesten worden toegeschreven aan een overdreven terughoudendheid van Toshiba tegenover buitenlandse investeringsfondsen, waarbij tevens gewag werd gemaakt van een gebrek aan bereidheid om een ​​goede relatie met deze partijen op te bouwen.

(lb)