Al in de eerste dagen van de invasie van Oekraïne veroverden Russische troepen het gebied rond de vroegere kerncentrale van Tsjernobyl. Meer dan een maand later trokken de Russen terug, en nu blijkt dat verschillende soldaten besmet zijn met radioactiviteit. Hoe dat precies komt, hou je bijna niet voor mogelijk.

Op 26 april 1986 ontplofte in de kerncentrale van Tsjernobyl Reactor 4. Een gigantische hoeveelheid radioactieve stoffen kwam vrij, en pakte zich samen in een radioactieve wolk. Die dreef over het Rode bos, een woud dat tussen de kerncentrale en de stad Pripjat ligt. Het bos ving een groot deel van de straling op, en sindsdien kleuren de dennenbomen er roodbruin van de straling.

Kampeertripje

Net in dat bos besloot een Russische legertroep, die Tsjernobyl al in de eerste dagen van de invasie veroverde, zich te vestigen. Naast kamperen, reden ze ook regelmatig met zware voertuigen door de bossen en op modderpaden. Daardoor kwam heel wat radioactieve stof en aarde los. Daarnaast groeven ze in het Rode bos, uitgerekend één van de gebieden met de hoogste radioactiviteit van Europa, zelfs loopgraven. Honderden soldaten raakten besmet met radioactief materiaal dat nog in de lucht en bodem zit. The Telegraph bericht dat zelfs één soldaat al de dood vond door een radioactieve vergiftiging. Maar waarom in godsnaam wilden de Russen net in het Rode bos kamperen?

Allereerst kan de schuld worden gestoken op de belabberde reactie van de Sovjet-Unie op de crisis van de jaren 80. Toen de kernramp van Tsjernobyl plaatsvond, hadden hoogstaande functionarissen en bevelhebbers meteen door hoe ernstig dit was. De respons was dan ook (verre van) logisch: een veel beschreven en verfilmde doofpotoperatie.  

Onwetendheid

Inderdaad: binnen de Sovjet-Unie werd amper gesproken over de kernramp, en pas toen de radioactieve wolk in Zweden en het Westen arriveerde, kwam er een verklaring voor de wolk. In eigen land werd de bevolking echter onwetend gehouden. Het is bijna zeker dat een groot deel van de Russische soldaten zelfs niet wist dat er ooit een dergelijke ramp had plaatsgevonden, laat staan net op de plaats waar zij hun tent-piketten in de grond sloegen.

Daarnaast is er echter nog een verklaring, die zodanig klunzig klinkt dat het bijna niet voor mogelijk geacht kan worden.. 

De Russen vertrouwden voor de invasie van Oekraïne namelijk nog op oude landkaarten, aangevuld met richtingaanwijzers op straat. Russen reden massaal verloren, aangezien de kaarten al lang niet meer geüpdatet waren en dorpen en straten hernoemd waren. Ook maakten de Oekraïners er een sport van om richtingspijlen om te draaien of te overschilderen met “Den Haag” (waar het Internationaal Strafhof zetelt). 

Nu zou echter blijken dat de Russische kaarten uit 1985 stammen: een jaar voor de kernramp in Tsjernobyl. Het is bijna te gek voor woorden dat een gedateerde kaart de rechtstreekse aanleiding is voor de dood en ernstige ziekte van Russische soldaten. Zo gek voor woorden, dat er hoogstwaarschijnlijk toch een bron van waarheid in schuilt.