Ook de Vlaamse onderhandelingen gaan verder. De onderhandelende partijen N-VA, cd&v en Vooruit zitten bijeen over een aantal thema’s, waaronder onderwijs. De Tijd kon die nota inkijken, en schrijft over een beleid dat strenger oogt.

In het nieuws: De nota die N-VA-minister van Onderwijs Ben Weyts voorstelt, pleit voor meer controle van de overheid in het onderwijs.

• “De overheid kan ingrijpen” als het fout gaat op een school, is het voornaamste punt in de nota. Te denken valt dan aan een verscherping van de onderwijsinspectie bij scholen die niet goed presteren. Is die doorlichting negatief, dan kan de school zijn erkenning verliezen.
• Ook de centrale testen die Weyts vorig jaar invoerde, moeten voor een betere doorlichting zorgen. Die testen willen de onderhandelaars verder uitbreiden naar meer leerjaren en vakken. Dat lag gevoelig bij cd&v, maar er zou een consensus bereikt zijn, weet De Tijd.
• Andere punten in de nota van Weyts liggen zo mogelijk nog gevoeliger bij cd&v. Het gaat dan om minimumdoelen voor het kleuteronderwijs, maar ook voorstellen om in te grijpen bij religie op school. Zo wil Weyts dat alle religieuze tekenen verboden worden in alle officiële Vlaamse scholen in het stedelijk, gemeentelijk en provinciaal onderwijs. Op dit moment geldt dat verbod (op bijvoorbeeld hoofddoeken, kruisjes en keppeltjes) enkel in de GO!-scholen van het gemeenschapsonderwijs. Ook pleit de minister voor slechts één levensbeschouwelijk vak in plaats van verschillende vakken per religie of levenshouding.
• De verantwoordelijkheid over gezonde voeding op school wordt bij de ouders gelegd. Zij moeten verplicht voorzien in de basisbehoeften. Wanneer zij hun verantwoordelijkheid niet nakomen, zal een school daar melding van kunnen maken bij een loket sociaal beleid. Dat geldt ook als ouders niet meewerken en bijvoorbeeld het schoolreglement niet naleven.
  • Van het breekpunt van Vooruit om gratis maaltijden te voorzien op school, is dus geen spoor meer. Weyts vindt dat niet de taak van scholen. “We staan niet toe dat een schier eindeloze lijst van maatschappelijke opdrachten wordt doorgeschoven naar scholen en leerkrachten”, staat er in de nota.
• Ook de brede eerste graad in het middelbaar, die nog maar pas werd ingevoerd, is een doorn in het oog van N-VA. De partij wil dat kinderen weer vanaf het eerste middelbaar kiezen voor aso, bso, tso of kso.

“Symboolmaatregelen”

De politieke reactie: Cd&v en Vooruit zullen zeker niet akkoord gaan met alle voorstellen.

• Vooruit is in principe wel te vinden voor een grotere invloed van de politiek op het onderwijs en de strengere aanpak van ouders. Dat de gratis schoolmaaltijden niet meer op tafel zouden liggen, ontkent de partij. “Ons voorstel ligt op tafel”, reageert men tegenover De Tijd. Tegelijk loopt men niet hoog op met de voorstellen van Weyts: “De concrete N-VA-maatregelen in de tekst zijn niet wetenschappelijk bewezen en daarom symboolmaatregelen”.
• Bij cd&v liggen de zaken ook moeilijk, is te horen. Op vraag van de partij werd al opgenomen dat scholen vrijer zullen mogen beslissen hoe ze overheidsgeld besteden. Cd&v vreest teveel inmenging van de overheid en wil dat scholen autonoom kunnen blijven handelen. “De fundamentele discussies zijn nog niet beslecht”, haalt de partij aan.
• De werkgroep Onderwijs werkt deze week verder aan een laatste versie. Het wordt afwachten of er in die versie al wat N-VA-punten sneuvelen. Daarna wordt de nota doorgespeeld aan de centrale werkgroep, die dan de taak krijgt om de lastige knopen door te hakken.

“N-VA gaat andere richting uit dan wat nodig is”

De reactie vanuit het onderwijs: De katholieke koepel protesteert direct.

• “De N-VA wil een directe lijn tussen de overheid, directie en leraren. Het bestuur lijkt van geen belang meer”, is te horen bij de katholieke onderwijskoepel. De koepel keert zich al langer tegen het beleid van Weyts, en ging naar de Raad van State om vernieuwde eindtermen voor de tweede en derde graad in het middelbaar tegen te houden. Daarbij trok de koepel aan het langste eind.
• Weyts lijkt nu terug te willen slaan. De nota bevat enkele opvallende passages die de macht van de koepels terugdringen. “We laten niet meer toe dat scholen systematisch middelen moeten afdragen aan tussenstructuren”, staat er. De leerplannen van de koepels waar “pedagogische opvattingen” in staan die “leerkrachten in een keurslijf dwingen”, zullen niet meer worden goedgekeurd door de onderwijsinspectie. De vaak kritische Vlaamse Onderwijsraad, waarin de koepels zitten, zou aan slagkracht verliezen en ondergebracht worden in de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen.
• Onderwijsexpert Dirk Van Damme is ook geen voorstander van meer inmenging van de politiek in het onderwijs. “Uit onderzoek weten we dat centralistisch gestuurd onderwijs nefast is voor de onderwijskwaliteit”, zegt hij tegenover De Tijd. “Landen zoals Frankrijk, Spanje en Italië, waar het onderwijs ook heel sterk vanuit de overheid gestuurd wordt, scoren minder goed in PISA-onderzoeken“. Hij besluit dan ook: “De N-VA gaat net de andere richting uit dan wat nodig is”.