Finland wordt vaak geroemd om de goede kwaliteit van het onderwijs. De basis van hun succesvolle onderwijssysteem is er vroeg aan beginnen. Maar voor kinderen leren spellen of de tafels uit het hoofd moet kennen, leert het onderwijs in Finland hen eerst kind te zijn.
Het is geen toeval dat Finland heel vaak bovenaan staat wanneer een rangschikking met betrekking tot onderwijs wordt gemaakt. Ook Vlaanderen doet het vaak niet slecht, maar het loont de moeite om naar het Finse onderwijssysteem te kijken, aangezien er een duidelijke strategie achter schuil gaat. Hier zijn acht dingen die het onderwijs in Finland bij het beste van de wereld plaatsen.
1. Competitie is minder belangrijk dan samenwerken
Het is in Finland niet belangrijk om de beste school van het land te zijn. In sommige landen is de concurrentie heel groot en hebben scholen een reputatie tegen elkaar te verdedigen. In Finland wordt de samenwerking tussen scholen net aangemoedigd. En dat lukt, omdat het Finse onderwijssysteem geen privéscholen kent, alleen maar openbare scholen. Iedere school in Finland wordt dus ondersteund met geld van de overheid.
De leerkrachten krijgen een opleiding om zelf hun testen uit te werken in plaats van beroep te doen op standaardtoetsen. “In het Fins bestaat er geen woord voor verantwoording”, zei onderwijsexpert Pasi Sahlberg ooit tijdens een lezing in Columbia University. Leerkrachten worden verondersteld het goed te doen zonder motivatie of competitie.
2. Onderwijzen is een van de meest gerespecteerde beroepen
In Finland is er veel respect voor leerkrachten. Ze worden ook heel goed betaald, omdat iedereen beseft hoe belangrijk ze zijn. Finland investeert veel geld in de ontwikkeling van kinderen, omdat ze geloven dat ze daar de rest van hun leven van zullen profiteren. Voor je in Finland leerkracht kunt worden, moet je minstens een masterdiploma hebben behaald. Vervolgens moet je nog een programma afwerken voor je in het onderwijs kunt stappen.
Leerkrachten in wording doen meestal stage in scholen die verbonden zijn met de universiteit waar ze studeren. Het resultaat is dat leerkrachten wel weten hoe ze het beste pedagogische systeem kunnen uitwerken, zonder dat er vanuit de overheid een systeem wordt opgelegd.
3. Finland gebruikt onderzoek
Wetenschappers doen voortdurend onderzoek naar onderwijs en onderwijssystemen, maar vaak blijven die studies ergens in politieke hoek hangen. Of ouders eisen inspraak en geloven dat bepaalde elementen niet goed voor hun kinderen zijn. In Finland hoeven onderzoekers zich geen zorgen te maken over de politieke invloed. De overheid neemt beslissingen met betrekking tot onderwijs die uitsluitend op efficiëntie gebaseerd zijn.
Als onderzoekers duidelijk maken dat iets beter kan, dan zal de overheid het waarschijnlijk wel eens proberen. Waar onderwijs in sommige landen dus nog een tak van de politiek is, is onderwijs in Finland een professionele kwestie. Kortom, in Finland proberen ze en geraken ze verder.
4. Finland durft experimenteren
Aansluitend bij het vorige is het zo dat Finland met onderzoek durft te experimenteren. Behalve politiek is ook geld geen probleem in Finland. Leerkrachten krijgen de raad om hun eigen minilaboratoria te vormen en zo hun perfecte stijl van les geven te ontdekken. Wat werkt moeten ze blijven doen, en wat niet werkt moeten ze uiteraard droppen.
Andermaal is duidelijk dat leerkrachten in Finland heel veel verantwoordelijkheid dragen. Maar zo’n systeem zorgt er ook voor dat ze vaker buiten het kader denken.
5. Speeltijd is heilig
Kinderen moeten in de eerste plaats kind zijn in het Finse onderwijs. Daarom mag er niet aan speeltijd worden geraakt. Integendeel zelfs, het Finse onderwijssysteem stelt dat kinderen 15 minuten speeltijd voor iedere 45 minuten les moeten krijgen. Finnen geloven dat kinderen de ruimte moeten krijgen om zo lang mogelijk kind te blijven. Het is niet hun taak om snel op te groeien en meteen alles van buiten te beginnen leren of toetsen te maken.
En ze hebben blijkbaar gelijk, want zowat iedere studie toont aan dat leerlingen en studenten die 15 minuten of langer ontspanning krijgen, het beter doen op school en beter opdrachten uitvoeren.
6. Kinderen hebben weinig huiswerk
Ook dit klinkt kinderen natuurlijk als muziek in de oren, want in Finland krijgen ze weinig huiswerk mee. Wanneer ze thuis komen, hebben Finse kinderen dus maar heel even werk. Dat is mogelijk omdat er in Finland een band van vertrouwen bestaat tussen scholen, leerkrachten en ouders. Zo gaan de ouders ervan uit dat de leerkrachten doen wat nodig is tijdens een schooldag, en de school vertrouwt hen hier ook in.
Extra werk wordt door iedereen – ouders, leerkrachten en leerlingen – gezien als onnodig. De tijd die de kinderen na school thuis doorbrengen, is bedoeld voor hun familie, waar de kinderen uiteindelijk ook levenslessen kunnen aangeleerd krijgen.
7. Kleuterklassen zijn van hoog niveau
In Finland garandeert het onderwijs ouders alles vanaf de kleuterklas. Zowel kleuterklas als dagopvang zijn er universeel tot de leeftijd van 7 jaar. Liefst 97% van de 3- tot 6-jarigen maakt er gebruik van. Maar de scholen zijn ook goed, van een hoog niveau zelfs. Ze stemmen hun curriculum vaak met elkaar af en bereiden zo kinderen op een gelijkaardige manier voor. Ouders kunnen dus gerust zijn dat hun kind in elke school dezelfde lessen zou krijgen.
8. Hoger onderwijs is gratis
Hoger onderwijs kan soms heel duur zijn. Zeker in de Verenigde Staten kan het bedrag om verder te studeren hoog oplopen. Maar in Finland is hoger onderwijs gewoon gratis. Bachelor-, master- en zelfs doctoraatstudies worden er betaald met een combinatie van belastingsgeld en geld van de federale overheid.
“Dat neemt heel veel druk weg bij jonge mensen, want ze moeten niet vrezen of ze wel gaan kunnen betalen voor hun studies”, zegt Sahlberg aan Business Insider. Volgens hem geloven ze in Finland dat onderwijs, inclusief hoger onderwijs, een mensenrecht is en dat dit helpt om iedereen in de maatschappij gelijke kansen te geven.
