Nadat de aanvallen op oliesites in Saoedi-Arabië sterk werden opgedreven – momenteel komen ze bijna dagelijks voor – heeft het koninkrijk een vredesplan voorgesteld aan de Houthi-rebellen in Jemen. Saoedi-Arabië vraagt ook al maanden bijkomende hulp aan de VS om zijn infrastructuur te beschermen.
De Houthi-rebellen hebben hun campagne van drone- en raketaanvallen op Saoedische oliesites de voorbije weken sterk opgedreven. Hoewel het luchtafweergeschut van de Saoedi’s de schade tot nog toe heeft kunnen beperken, zorgde de herinnering aan de grootscheepse aanval van september 2019 al voor kortstondige opschudding op de wereldwijde energiemarkt. Investeerders zijn als de dood voor een escalatie van geweld in een regio die cruciaal is voor de productie en het transport van ruwe olie.
Zwakke plek geviseerd
Volgens Saoedische bronnen zijn de projectielen die gebruikt worden van Iraanse makelij. De regionale rivaal van het koninkrijk steunt de Houthi’s in de burgeroorlog die buurland Jemen al zeven jaar lang verscheurt. Troepen van de Houthi-minderheid namen in 2014 de hoofdstad Sanaa in. Met steun van de Jemenitische regering bestrijdt een internationale coalitie onder leiding van Saoedi-Arabië hen sindsdien.
De Houthi’s buiten een zwakke plek uit van hun militair machtigere vijand: de grote afhankelijkheid van de olie-inkomsten. Als ze de Saoedische dominantie op de oliemarkt kunnen raken, is er minder geld voor buitenlandse oorlogen, zo redeneren ze.
Na drie grote aanvallen in maart op de infrastructuur van Saudi Aramco – de oliegigant in handen van de staat – houdt de Saoedische marine samen met het staatsbedrijf militaire oefeningen in de Perzische Golf. Die moeten helpen om ‘vitale installaties’ en het olietransport in de regio beter beschermen.
Een Saoedische functionaris vertelt aan het persagentschap Bloomberg dat Riyad al sinds januari om extra hulp vraagt aan de regering van de Verenigde Staten om die aanvallen af te weren. De verstandhouding met de nieuwe Amerikaanse regering is echter niet optimaal.
Zo heeft de Amerikaanse president Joe Biden onlangs de wapenverkoop aan Saoedi-Arabië voorlopig opgeschort om het land onder druk te zetten om meer respect op te brengen voor mensenrechten, onder meer in Jemen. Een stabiele olieprijs is echter ook van belang voor de Amerikanen. Het is momenteel niet duidelijk in hoeverre Washington de bescherming van de Aramco-centrales heeft opgedreven.
Vredesplan
Het Saoedische koninkrijk zoekt al meer dan een jaar naar een uitweg uit de peperdure oorlog, ongeveer sinds de coronapandemie de olie-inkomsten van het land aantastte. Door de vele burgerslachtoffers en de uithongeringstactieken die door beide partijen worden gebruikt, is het conflict ook een pr-nachtmerrie voor kroonprins Mohammed bin-Salman. Die wil gezien worden als de grote hervormer, ook op vlak van mensenrechten in zijn land. Dat beeld strookt momenteel niet met de realiteit.
Toenaderingspogingen zijn tot nog toe echter mislukt, omdat Saoedi-Arabië van de Houthi’s meer garanties wil over de veiligheid aan de grens en over het beperken van de Iraanse invloed in Jemen.
Of de zet gelinkt is aan de druk van de recente aanvallen, zal Riyad nooit toegeven, maar op maandag stelde Saoedi-Arabië een plan voor om tot een langdurige wapenstilstand te komen. Onder het voorstel zou de luchthaven van Sanaa beperkt heropend worden. Sinds 2015 heeft de internationale luchthaven geen commerciële vluchten meer gezien.
Ook zouden belastingen en douane-inkomsten van schepen die olie naar de belangrijke haven van Hodeidah vervoeren op een gezamenlijke rekening van de Jemenitische centrale bank gestort worden. Zowel de Houthi’s als de Jemenitische regeringen zouden daar dan toegang toe krijgen.
De Houthi’s hebben al aan het persagentschap AP laten weten dat de Saoedi’s de lucht- en zeeblokkade volledig moeten opheffen vooraleer er sprake kan zijn van een wapenstilstand. De blokkade door de coalitie van belangrijke importcentra zoals de haven van Hodeidah en de luchthaven van Sanaa, heeft er grotendeels toe bijgedragen dat Jemen momenteel ‘de ergste humanitaire crisis ter wereld’ doorstaat. Volgens de officiële communicatie van de Saoedi’s is er echter geen blokkade.
(mah)