Later vandaag zal de Amerikaanse president Joe Biden aankondigen dat de V.S. hun steun aan gevechtsoperaties in Jemen stopzetten. Dat maakte een de nationale veiligheidsadviseur Jake Sullivan bekend tijdens de dagelijks persbriefing van het Witte Huis. Bovendien zal Biden een speciale gezant aanstellen om het conflict – dat te boek staat als de ergste humanitaire ramp ter wereld – via diplomatische weg proberen te beëindigen.
De V.S. ondersteunen tot op heden een door Saoedi-Arabië geleide coalitie, die een bittere oorlog uitvecht tegen de Houthi-rebellen, op hun beurt gesteund door Iran. Washington levert onder meer wapens en militaire inlichtingen aan Saoedi-Arabië, om te gebruiken in het conflict. Het was echter een belangrijke verkiezingsbelofte van Biden om daarmee te stoppen.
Achtergrond van het conflict
De burgeroorlog in het armste land van het Arabische schiereiland begon in 2014, toen troepen van de Houthi-minderheid – een sjiitische monarchistische elite die tot 1962 de plak zwaaide en Jemen – de hoofdstad Sanaa innamen.
De internationaal erkende (soennitische) regering van president Abdrabu Mansoer Hadi klopte aan bij buurland Saoedi-Arabië voor militaire steun. Een resolutie van de VN-veiligheidsraad uit 2015 eiste complete overgave van de Houthi’s. Daardoor kon een militaire alliantie onder leiding van het Saoedische leger en de Emiraten de Jemenitische regering bijstaan om ‘het land te helpen stabiliseren’, zonder al te veel internationale tegenstand.
Toenmalig Amerikaans president Barack Obama was er als de kippen bij om een steunpakket toe te kennen aan het Saoedische koninkrijk in de vorm van inlichtingen en logistieke hulp voor militaire operaties. Zonder Amerikaanse kerosine voor de Saoedische straaljagers zouden de peperdure oorlog allang niet lang volgehouden hebben. Al snel volgden miljardendeals aan wapens, en ook onder bleef de Amerikaanse steun het uitzonderlijk bloederig conflict voeden.
Vijf jaar later is de stabiliteit ver te zoeken. Jemen staat te boek als ‘de grootste humanitaire crisis’ van het moment. Bijna vier miljoen mensen moesten vluchten vanwege bombardementen of gevechten. 24 miljoen mensen, 80 procent van de bevolking, heeft nood aan humanitaire hulp en bescherming. Dat is het grootste aantal in eender welk land ter wereld. Bovendien staat het land aan de rand van een hongersnood.
Diplomatieke oplossing?
De Verenigde Staten willen ook een actievere en meer betrokken rol spelen in de diplomatieke inspanningen om een einde te maken aan het conflict in Jemen, zei de nationale veiligheidsadviseur. Daartoe gaan ze dus een speciale gezant benoemen.
Het vredesproces in het conflict komt zeer moeizaam op gang. Pas sinds vorig jaar kan men spreken van officiële vredesonderhandelingen. Die vinden echter pas sporadisch plaats. Tot dan waren er slechts af en toe informele gesprekken tussen de strijdende partijen. De grootste diplomatieke toenadering was een gevangenruil afgelopen september.
Op het einde van zijn ambtstermijn benoemde Trump de Houthi’s officieel als een terroristische organisatie. Dat belemmerde de humanitaire hulp aan de bevolking van Jemen drastisch. Ook die beslissing gaat Biden herbekijken.
