De Duitsers zijn afgelopen weekend naar de stembus getrokken en hebben daarbij hun ongenoegen geuit over de huidige situatie in hun land. SPD, de partij van bondskanselier Olaf Scholz, kreeg rake klappen. Het kartel CDU/CSU is dan weer de grote winnaar van de verkiezingen in Duitsland. “Al lijkt de kans klein dat die partij grote hervormingen zal kunnen afdwingen”, zegt Christofer Govaerts, hoofdeconoom bij Nagelmackers, in een gesprek met onze site.
Onze Duitse buren zijn duidelijk bezorgd over hoe het met hun land is gesteld. Maar liefst 82,5 procent van de Duitse stemgerechtigden hebben gisteren hun stem laten horen. Dat is het hoogste cijfer sinds de eenwording in 1990. Het gaat dan ook niet goed met de grootste economie van Europa. De groei is vorig jaar met 0,2 procent gekrompen. Ook in 2023 werd de Duitse economie kleiner, toen met 0,3 procent. Experts spraken de voorbije jaren dan ook meermaals over de “zieke man van Europa”. “Dat komt onder meer omdat de maakindustrie onder zware druk staat”, verduidelijkt Govaerts. “Denk bijvoorbeeld aan de herstructureringen bij Volkswagen. De autofabrikant meldde in het najaar van 2024 dat die minstens drie Duitse fabrieken wil sluiten. Tienduizenden jobs staan daardoor op de helling. En dat is maar één voorbeeld van hoe precair de economische situatie in Duitsland is. Het is dus geen verrassing dat de burgers zich zorgen maken.”
Ruk naar rechts in Duitsland
Het resultaat van die bezorgdheid is een ruk naar rechts. SPD kon gisteren slechts 16,4 procent van de Duitsers voor zich winnen, wat een afname met 9,3 procentpunten is in vergelijking met de verkiezingen van 2021. CDU/CSU haalde 28,52 procent van de stemmen binnen. Dat is een winst van 4,4 procentpunten tegenover vier jaar geleden. De extreemrechtse partij AfD boekte de grootste vooruitgang (+10,4%). Uiteindelijk heeft een op de vijf Duitsers (20,8%) voor die partij gestemd. De stemresultaten uit het voormalige Oost-Duitsland springen daarbij in het oog. AfD heeft in dat gedeelte van het land maar liefst 34 procent van de Duitsers kunnen overtuigen om op extreem-rechts te stemmen.
“In theorie is het alvast niet moeilijk om snel een coalitie te vormen. Nu de FDP en BSW de kiesdrempel van 5 procent niet halen, betekent de herverdeling van de restzetels dat een traditionele centrumlinkse grote coalitie, bestaande uit CDU/CSU en SPD, kan worden overwogen met 328 van de 630 zetels”, verduidelijkt Govaerts. Maar hij voegt er meteen aan toe dat de Duitsers niet meteen moeten rekenen op vergaande hervormingen. “Bepaalde verkiezingsbeloften, zoals de hervorming van de begrotingsnormen, zijn vrijwel onhaalbaar, aangezien het zelfs met 3 coalitiepartners niet mogelijk is om een 2/3 meerderheid van zetels te behalen. De nieuwe regering zal voor zulke ingrepen de kleinere partijen, zoals Die Linke en Green, in bad moeten trekken. Vraag is in welke mate die de coalitiepartners zullen willen steunen als er onder meer een strenger migratiebeleid op tafel ligt. AfD zal dan weer het omgekeerde eisen om hervormingen erdoor te krijgen.”
Ongelukkige timing
Govaerts voegt eraan toe dat het van cruciaal belang is dat de onderhandelaars binnen de acht weken, wat de zelfopgelegde deadline van de aantredende bondskanselier Friedrich Merz is, een regering vormen. “De financiële markten reageren positief op de verkiezingsuitslag, maar de sfeer kan snel keren als een regeerakkoord uitblijft. Ze zullen met andere woorden het politieke gebeuren in Duitsland op de voet volgen”, klinkt het. “Hoe dan ook is de timing zeer ongelukkig.” De hoofdeconoom verwijst daarbij onder meer naar de geopolitieke spanningen, zoals de oorlog in Oekraïne.
Daar komt nog eens een handelsoorlog bovenop. De Amerikaanse president Donald Trump wil bijvoorbeeld Europees staal en aluminium dat de Verenigde Staten binnenkomt extra belasten. De Europese Unie schat dat de eerste golf van de importheffingen de economie met 28 miljard euro zal schaden. “En dat is voornamelijk slecht nieuws voor Duitsland, want de Verenigde Staten (VS) zijn de tweede belangrijkste handelspartner, naast de EU zelf, van het land. De VS vertegenwoordigen zo’n 11 procent van de Duitse internationale handel. Dat komt overeen met ongeveer 160 miljard euro”, besluit de hoofdeconoom van Nagelmackers. “En dat kan ook gevolgen hebben voor ons land, want België voert met geen enkel ander land zoveel handel als met Duitsland. Als de Duitse economie verder slabakt zullen onze bedrijven dat ook voelen.”
