Wanneer Joe Biden op 20 januari 2021 eindelijk de eed aflegt als de 46ste president van de VS, zal hij op vele vlakken snel uit de startblokken moeten schieten. De afkeer van zijn voorganger voor internationale verdragen heeft ertoe geleid dat het laatste bilaterale kernwapenverdrag tussen de VS en Rusland aan een zijden draadje hangt. Een nieuwe wapenwedloop is dan quasi onvermijdelijk.
Op 5 februari 2021 loopt het New START-verdrag af. Dat bepaalt dat het nucleaire arsenaal van Rusland en de VS niet groter mag zijn 1.550 kernkoppen voor de lange afstand en 700 zogenaamde ‘delivery vehicles’ voor de lange afstand, voornamelijk intercontinentale ballistische raketten (ICBM’s).
Rusland zelf is vragende partij om het lopende verdrag te verlengen voor de komende 5 jaar, zonder bijkomende voorwaarden. Maar de regering-Trump hield de boot altijd af. Trump wil strengere voorwaarden in het verdrag. Het zou ook betrekking moeten hebben op ‘lichtere’ kernwapens en nieuwe technologieën om die kernkoppen op hun bestemming te brengen.
Hypersonische zweefvehikels
De Russen experimenteren namelijk volop met ‘hypersonische zweefvehikels’. Dat zijn tuigen die door een raket naar de rand van de atmosfeer worden gebracht en vanaf daar naar hun bestemming ‘zweven’. In theorie kunnen die toestellen een snelheid van Mach 20 (20 keer de snelheid van het geluid) halen. Dat maakt ze bijzonder moeilijk te onderscheppen. Niet dat Trump heiliger dan de paus is: ook het Pentagon experimenteert met die nieuwe technologie.
Trump maakte de toekomst van het New START-verdrag helemaal onmogelijk door te eisen dat het ook van toepassing zou zijn op China. Iets waar Rusland nauwelijks tot geen controle over heeft. Niet dat China meteen een probleem zou hebben. Het Chinese nucleaire arsenaal wordt geschat op 300 tot 350 kernkoppen. Ruim binnen de limieten van het verdrag, maar de kans is klein dat de Chinezen zitten te wachten op het toezicht op dat arsenaal dat zo’n verdrag met zich meebrengt.
‘New START heeft zijn fouten, maar zo weten we tenminste hoeveel kernwapens Rusland heeft.’
Jon Wolfsthal, ex-adviseur van Obama en biden inzake nucleaire veiligheid
Waarnemers verwachten echter dat Biden erin zal slagen om New START te ‘redden’ in de 16 dagen die hij daar nog voor heeft. Dat is althans de mening van Jon Wolfsthal in een gesprek met Bloomberg Businessweek. Wolfsthal werkte onder president Barack Obama van 2014 tot 2017 voor de National Security Council als verantwoordelijke voor non-proliferatie van nucleaire wapens. Hij adviseerde toenmalige vicepresident Biden van 2009 tot 2012 op vlak van nucleaire veiligheid.
‘Er is nooit een eindpunt’, zegt Wolfsthal. ‘De gevolgen van een mislukking zijn zo enorm, het gebruik van deze wapens is zo traumatisch dat mensen hier altijd aan zullen werken.’ Wolfsthal erkent dat New START ‘fouten bevat’, maar dat het ‘ons tenminste toelaat te weten hoeveel kernwapens Rusland heeft’.