De inkomsten van de wereldwijde muziekindustrie vertonen recordopbrengsten, maar dit betekent niet dat de sector aan al zijn medewerkers leefbare inkomsten garandeert. Er moeten immers ook veel meer monden worden gevoed. Dat zegt Will Page, voormalig hoofdeconoom van het muziekplatform Spotify, in een column voor de Britse krant Financial Times.

Hij zegt daarbij tevens te moeten vaststellen dat steeds meer artiesten voor de onafhankelijkheid kiezen en de samenwerking met de grote muzieklabels mijden. Voor veel artiesten zijn digitale instrumenten daarbij de beste kans om in de sector te overleven.

Page, die over het probleem het boek ‘Tarzan Economics’ schreef, wijst er daarbij op dat de coronapandemie het circuit van de live optredens, voor de meeste artiesten de belangrijkste kostwinner, nagenoeg compleet heeft stilgelegd. Alleen al in het Verenigd Koninkrijk werd twee jaar geleden 2,5 miljard pond aan livemuziek besteed.

Verschuiving

De verschuivingen in de muziekindustrie blijken bijzonder duidelijk uit een aantal concrete cijfers. ‘Vorig jaar brachten de grote muzieklabels 1,2 miljoen songs op de markt,’ zegt Page. ‘Tijdens diezelfde periode brachten onafhankelijke artiesten echter 9,5 miljoen composities uit.’

‘In 1984 werden in het Verenigd Koninkrijk in totaal 6.000 muziekalbums op de markt gebracht. Streamingdiensten brengen momenteel een vergelijkbaar volume per dag uit. Elke dag presenteren deze platformen aan het wereldwijde publiek ongeveer 55.000 nieuwe songs.’

Er is echter niet alleen een groter volume materiaal beschikbaar, want er zijn ook meer muzikanten. Er worden in het Verenigd Koninkrijk momenteel 140.000 songwriters geteld. Dat betekent een stijging met 115 procent sinds Spotify twaalf jaar geleden werden gelanceerd. Twintig jaar geleden waren er in Groot-Brittannië vijf grote muzieklabels en een twintigtal onafhankelijke distributeurs actief. Tegenwoordig presenteert Spotify muziek van 751 leveranciers.

‘Bij de start van deze eeuw classificeerde de industrie alle muziek van de wereld in niet meer dan een twintigtal genres,’ merkt Page nog op. ‘Tegenwoordig volgt Spotify een verdeling over 5.224 soorten, waaronder Koptische hymnen, Russische romantiek en sinds de uitbraak van de coronacrisis ook de shanty-muziek.’

Conflict

‘Er kon vorig jaar ook een opmerkelijke vloed aan nieuwe boeken, podcasts, mobiele games en originele televisieseries worden gemeld,’ benadrukt Page. ‘Maar de groei heeft zich in de muzieksector niet voor iedereen in een nieuwe rijkdom vertaald. De muziekindustrie verdient dankzij streaming inderdaad meer geld, maar er moeten ook veel monden worden gevoed.’

Page verwijst daarna naar een lopend Brits parlementair onderzoek, waar deze tweedeling eveneens aan het licht is gebracht. De Britse singer-songwriter Nadine Shah, genomineerd voor een Mercury Prize, getuigde voor de parlementaire commissie dat ze ondanks die erkenning met streaming niet genoeg geld verdient en moeite heeft om haar huur te kunnen betalen. Shah benadrukte dat ze voor haar werk gewoon niet eerlijk wordt betaald. Haar collega Fiona Bevan benadrukte dat zelfs songwriters van grote hits gedwongen worden om voor Uber te werken om te kunnen rondkomen.

‘De grote muzieklabels, die met streaming meer dan 1 miljoen dollar per uur verdienen, verdedigen echter het actuele model,’ zegt Page. ‘Ze merken op dat artiesten voor streaming tussen 20 procent en 25 procent royalty’s ontvangen. Vele muzikanten dreigen echter in een inkomensval vast te raken.’

‘Artiesten krijgen vaak een voorschot op de verkoop die ze later zouden kunnen realiseren. Wanneer dat voorschot echter 100.000 dollar bedraagt, zal de muzikant later een verkoop van minstens 500.000 dollar moeten realiseren vooraleer hij op nieuwe inkomsten kan rekenen. Daar ligt het conflict.’

Onafhankelijk

‘Mede daardoor proberen muzikanten steeds vaker hun eigen weg te gaan,’ beklemtoont Page. ‘In plaats van een ingewikkeld contract met een groot muzieklabel te sluiten, kiezen sommige muzikanten ervoor beroep te doen op onafhankelijke diensten zoals Distrokid en EmuBands. Deze platformen bieden hun diensten aan voor een vaste prijs en laten de kunstenaar al zijn rechten en inkomsten behouden.’

‘Misschien krijgen de muzikanten door deze services mogelijk niet dezelfde promotionele mogelijkheden,’ erkent de auteur. ‘Maar wel kunnen ze steeds meer op dezelfde services rekenen die ook door de grote labels worden gebruikt.’ Onder meer kunnen de muzikanten op analyses van diensten zoals YouTube, SoundCloud en Spotify beroep doen.

Het platform Patreon, waarmee artiesten leden kunnen inschrijven en vergoedingen van hun fans kunnen ontvangen, betaalt inmiddels aan de muziekmakers jaarlijks 2 miljard dollar uit. Patreon deed er zeven jaar over om dat niveau te bereiken. De wereldwijde muziekindustrie had twaalf jaar nodig om met streamingdiensten eenzelfde bedrag te verdelen.

‘Deze tools zijn voor iedereen beschikbaar,’ zegt Page nog. ‘Hoe meer onafhankelijke artiesten opduiken, hoe vaker van deze diensten gebruik wordt gemaakt. In het Verenigd Koninkrijk wordt momenteel bekeken op welke manier de auteursrechten in de muzieksector kunnen worden bijgestuurd, maar iedereen zou moeten beseffen wat er gebeurt wanneer de drempels voor de toetreding tot de sector worden afgebouwd.’