Een rapport van kredietbeoordelaar Moody’s suggereert dat de toenemende ongelijkheid in de Verenigde Staten snel financiële repercussies voor het land zal hebben. 

Begin oktober publiceerde de Moody’s Investors Service het rapport “Government of the United States: Rising income inequality will likely weigh on credit profile”. (“Regering van de VS: de toenemende inkomensongelijkheid zal waarschijnlijk een invloed hebben op uw kredietbeoordeling”). Wanneer een kredietbeoordelaar zulk rapport publiceert is de kans groot dat het land in kwestie voor een downgrade of een kredietverlaging staat.

Wat doen kredietbeoordelaars?

Kredietbeoordelaars beoordelen,  zoals de term het zelf zegt, de kredietwaardigheid van een overheid of een bedrijf. De kredietbeoordelaar bekijkt of de schulden die een land of een bedrijf heeft kunnen worden afgelost binnen een redelijke termijn. Om die kredietwaardigheid uit te drukken krijgen deze overheden en bedrijven een rating toegekend. Die varieert traditioneel van AAA (uitstekend) tot C en D, waarbij alles dat onder BBB- scoort als ‘rommel’ wordt beschouwd. België heeft een kredietrating die naargelang de kredietbeoordelaar varieert van AAA tot AA-, alle ratings van goede kwaliteit.

Dat Moody’s nu zulk rapport publiceert is dus opmerkelijk nieuws want de obligaties die door de Verenigde Staten worden uitgegeven, worden als de veiligste ter wereld beschouwd. Investeerders denken dat de Amerikaanse regering, haar burgers en haar economie zo performant zijn en de instellingen zo robuust, dat Amerikaanse obligaties als maatstaf voor de  financiële markten wereldwijd gelden.

Tot in 2011 hadden Amerikaanse staatsobligaties bij de drie belangrijkste kredietbeoordelaars (Moody’s, Standard & Poor’s en Fitch) de hoogst mogelijke rating. Tot Standard & Poor’s in augustus van dat jaar de kredietstatus van de Verenigde Staten verlaagde tot AA+ omdat Republikeinen en Democraten het maar niet eens werden over de voorwaarden voor het verhogen van het schuldplafond. 

Het bureau signaleerde toen ook dat het onvermogen van de overheid om een ??groeiend budgettekort in te dammen op langere termijn voor structurele problemen zou zorgen. En dat tekort vormt ook nu de kern van het nieuwe rapport van Moody’s.

Inkomensongelijkheid blijft op het budget wegen

Volgens de analisten zal het budgettekort in de toekomst blijven stijgen, omdat de inkomensongelijkheid de sociale uitgaven zal doen stijgen. Die uitgaven zullen nodig zijn om gezinnen met lagere inkomens te ondersteunen.

Nog volgens Moody’s is die ongelijkheid sinds de financiële crisis enkel toegnomen omdat vooral armere huishoudens harder werden getroffen. De voorbije 20 jaar heeft de top 10% van verdieners zijn fortuin met gemiddeld 200% zien toenemen,  terwijl de onderste 40% van de verdieners geld heeft verloren. Dat is een gevolg van de globalisering van van handel en arbeid, die jobs naar het buitenland stuurt, de toenemende automatisering van laaggeschoolde jobs en belastinghervormingen die vooral de rijken hebben bevoordeeld.

Belastingverlagingen voordelig voor de rijken

Is dat allemaal weinig hoopgevend, dan zal de ongelijkheid volgens Moody’s nog toenemen, want ook de recent door de regering Trump doorgevoerde belastingverlaging “komt disproportioneel ten goede aan huishoudens met hoge inkomens en gefortuneerden“, schrijven de analisten.

Ondertussen zullen de leningen die studenten moeten terugbetalen blijven toenemen, wat “het tempo van de netto vermogensopbouw door jonge huishoudens zal tegenhouden”. Verder zal meer belastinggeld moeten worden uitgegeven om de vergrijzende bevolking te financieren. 

Politieke verdeeldheid nefast voor besluitvorming

Moody’s concludeert door te stellen dat ook de politieke verdeeldheid in het land het sluiten van compromissen inzake fiscaliteit enkel vertraagt.

In dat verband publiceerde de Deutsche Bank deze week een interessante grafiek, waarop te zien is dat de VS dagelijks 1.500 miljoen dollar aan rente betalen op hun schulden. Een bedrag dat snel zal oplopen tot 2.000 miljoen dollar.

“Denken zoals Trump is niet zo moeilijk, zijn puinhoop opruimen is dat wel”

De VS hebben meer dan 105 % overheidsschuld ten opzichte van het bruto binnenlands product (bbp) en een overheidstekort van 4 %. Dat alles op een moment van hoogconjunctuur.  Wanneer straks de inflatie verder stijgt en de FED ook de rentevoeten omhoog jaagt om oververhitting van de economie tegen te gaan, dreigt voor de VS een schuldencrisis. Volgens Goldman Sachs zou een recessie het tekort zelfs doen exploderen tot 9 procent van het bbp. 

Econopolis-econoom Geert Noels vroeg zich recent af wat Trump gaat doen eens de economie vertraagt en het overheidstekort stijgt?

“Hij zal de knoppen induwen die het meest effect hebben: de dollar dumpen, de Amerikaanse centrale bank onder druk zetten om schuldpapier te kopen, en belastingen heffen op Democraten. En omdat de Democraten vooral in Californië sterk staan, komen de vetpotten van BigTech in het vizier. Denken zoals Trump is niet zo moeilijk, zijn puinhoop opruimen is dat wel.”