Milton Friedman, de redder van het kapitalisme

Milton Friedman zou deze week honderd jaar geworden zijn. Weinigen hebben gedaan wat hij deed om in de twintigste eeuw het kapitalisme van de totale ondergang te redden. Stephen Moore geeft een overzicht van zijn leven en betreurt Friedmans afwezigheid op een moment waarop we zijn stem meer dan ooit nodig hebben in het politiek en economisch debat.

Het is een tragisch iets, schrijft Moore, dat Barack Obama aan dezelfde universiteit lesgaf als Friedman, maar nooit onder de invloed is gekomen van deze kampioen van de vrije markt. Als dat wel was gebeurd, zou het heden er helemaal anders uitzien.

Friedman bleef zijn onderbouwde meningen verkondigen aan al wie het horen wou tot zijn dood in 2006, op 94-jarige leeftijd. Als hij nu nog leefde, zou hij ongetwijfeld luidkeels protesteren tegen de plannen van overheden om economische groei te ‘stimuleren’ via inflatie en begrotingstekorten.

De onuitputtelijke energie waarmee hij beleidsmakers trachtte te overtuigen van het feit dat er niet zoiets bestaat als een gratis lunch is door bitter weinigen in de geschiedenis geëvenaard. Hij was de redder van het kapitalisme die de Westerse wereld een alternatief bood op een moment wanneer vrijwel alle academici en leiders naar socialisme neigden.

Hij was toen al de grootste vijand van het ‘multiplier effect’ – dat nu door Obama en Hollande opnieuw in de praktijk wordt gebracht – met zijn subliem inzicht dat elke dollar of euro die de overheid spendeert aan een onproductief project eerst aan de productieve privésector werd onttrokken.

Zijn tweede grote nalatenschap is ongetwijfeld zijn monetaire geschiedenis van de VS (die hij samen met de verleden maand overleden Anna Schwartz schreef). Hoewel Bernanke beweert een volgeling van Friedman te zijn, lijkt het onwaarschijnlijk dat de opeenvolgende rondes van Quantitative Easing Friedmans steun zouden genieten.

Friedman was een academicus, maar het zijn vandaag zijn boeken die hij schreef voor een breed publiek en zijn Nobelprijs in 1976 waar hij het meest bekend voor staat. Zijn bestsellers ’Capitalism and Freedom‘ en ‘Free to Choose’ en zijn tiendelige tv-serie zijn nog steeds bijtend actueel.

Milton Friedman was een held die in eenzaamheid maar met nooit geziene welsprekendheid vocht tegen de toenemende invloed van de machtige staat. In deze zin vertegenwoordigde hij, en niet de linkse collectivisten en socialisten, de echte stem van het volk en ‘de kleine man’.

Hij vocht tegen heilige koeien als sociale zekerheid, dokterslicenties, gezondheidsreguleringen, de dienstplicht en drugswetten, maar altijd met ijzersterke argumenten en een lach op zijn gezicht die zijn hoop verraadde op een betere toekomst.

Zijn intellectuele nalatenschap is door liefhebbers van vrijheid in de hele wereld een baken van licht in een wereld die almaar donkerder wordt. Nu meer dan ooit zijn Friedmans ideeën nodig om onverbeterlijke bureaucraten en socialisten van antwoord te dienen. Hoewel ze niet helemaal met zijn eigen visie overeenkomen zouden de heropbloei van de Oostenrijkse School en de bijdragen van zijn zoon en kleinzoon hem alvast met trots vervullen.

Meer