Corona maakt creatief, bewijst ook Matthias Schoenaerts (42). Toen COVID-19 zijn acteerwerk noodgedwongen op pauze zette, blies Schoenaerts aka ‘Zenith’ een oude artistieke passie nieuw leven in: streetart. De comeback begon in Antwerpen, verspreidde zich intussen tot Parijs, en lijkt nog niet meteen voorbij.

Een grote muurtekening in de Brederodestraat op het Antwerpse Zuid kreeg eind april net iets meer media-aandacht dan we van streetart gewend zijn. Het Eén-journaal spendeerde er in volle coronacrisis zelfs een volwaardig item aan.

De verklaring daarvoor was de niet onbekende noch onpopulaire man die het kleurrijke kunstwerk op de muur zette: acteur Matthias Schoenaerts, aka ‘Zenith’ in het streetartjargon. Hij creëerde het samen met de Brussels-Antwerpse kunstenaar Steve Locatelli. In eerste instantie anoniem, in de donkere uurtjes van de nacht met behulp van een hoogtewerker in één week tijd. Maar het duurde niet lang voor de acteur achter artiest ’Zenith’ ontmaskerd werd.

Hommage aan hulpverleners

Het werk in de Brederodestraat is geïnspireerd door de coronacrisis, vertelde Schoenaerts eind april aan Het Journaal . ‘Het groen verwijst naar de uitrusting van de zorgverleners in ziekenhuizen, die vaak muntgroene schorten en maskers dragen’, klonk het. ‘Het gebruik van die kleur is een soort hommage aan hen. De barsten staan symbool voor de druk waaronder we momenteel allemaal leven.’

Op Instagram verklaart hij dat ‘corona ons tot in de kern geraakt heeft en onze breekbaarheid opnieuw getoond heeft. Dood is overal. Maar de schedel die je kunt zien door de barsten heen, is kleurrijk. Hij staat voor de hoop, en hoe het verlies ons kan inspireren om na te denken over hoe we hiervoor leefden en hoe we hieruit kunnen groeien’, schrijft hij. ‘One love voor alle hulpverleners wereldwijd die hun leven op het spel zetten om dat van anderen te redden.’

Drieluik van ‘kloven en gebreken’

Het bleef niet bij die ene creatie in de Brederodestraat. Eind mei verscheen nieuw werk in de Antwerpse Lange Lozanastraat, op de zijmuur van hostel Kabas. Dat creëerde hij samen met de Brusselse streetartartiest Defo.

‘Kloven en gebreken. Oppervlakkige barsten en diepe littekens’, schrijft hij erbij op Instagram. ‘Tastbare pijn: onze wereld zit er vol mee. Het hint naar breken, splijten, knappen, maar deze gigantische rots gaat nooit door tot de kwelling. Dit is een eerbetoon aan ons huis en de oneindige stenen die het ons opgebracht heeft.’

En verder: ‘Ik heb deze zogenaamde defecten over de hele wereld gefotografeerd, vervolgens uitvergroot en ze ergens anders op de planeet geschilderd. Dit is een uiting van dankbaarheid, die verkondigt dat er glorie in imperfectie zit, triomf in pijn en dat er overal weergalmende verbindingen zijn.

‘Het zijn harde tijden. We hebben elkaar allemaal nodig’

De derde muur in de serie vertegenwoordigt het licht in de duisternis, de transformatie van pijn in kracht en het spiegelende karakter van tegenstellingen. Die mural is, zoals Zenith schrijft, een derde in de reeks met ‘kloven en gebreken’ die hetzelfde bijschrift kregen.

Het werk in de Brederodestraat is de tweede uit het drieluik. De allereerste verscheen in februari, op een zijgevel van een supermarkt op de Redondo Boulevard in Washington. Dat werk maakte hij samen met (The Art of) Chase, een Antwerpenaar die in de jaren 90 naar Los Angeles verhuisde. Want Zenith beperkt zich – net als zijn acterende alter ego – niet tot de Belgische landsgrenzen.

Believe and achieve

Zijn recentste creatie verscheen begin juni in Parijs. Samen met kunstenaar JR schilderde hij een gigantisch kunstwerk op de Place Jan Karski vlak bij de Gare de l’Est.

In de muurschildering zijn de ogen van George Floyd verwerkt, de zwarte man die door een gewelddadig politieoptreden om het leven kwam in Minneapolis. Ook de blik van lotgenoot Adama Traoré, een zwarte Fransman die in 2016 op dezelfde manier overleed, is in de mural verwerkt. De barst die Zenith tekende, symboliseert dan weer de scheur in het wegdek, exact op die plek waar de agent zijn knie minutenlang in de nek van Floyd duwde tot die geen adem meer kreeg.

‘Het zijn harde tijden … Er zit angst in de harten van mensen wereldwijd. We hebben elkaar allemaal nodig’, schrijft Zenith bij een foto van het kunstwerk op Instagram. ‘Laten we bijdragen aan elkaars welzijn in plaats van ons te laten doen door polariserende machten. Nu is de tijd. We kunnen dit alleen doen als we het samen doen. Believe and achieve.’

In de verf zetten

Wie dacht dat Matthias Schoenaerts een nieuwe hobby gevonden heeft in coronatijden, heeft het mis. Zenith is niet aan zijn proefstuk toe. Al sinds zijn jeugdjaren laat de acteur kleur zegevieren op openbare muren. Op Instagram is een foto te zien waarop hij als zestienjarige puber een muur bewerkt met spuitbussen.

Een vergeeld regionaal krantenartikel van 25 jaar geleden kopt dan weer ‘Graffiti als stadskunst’, met een piepjonge Matthias op de foto die bevraagd wordt over de ‘pieces’ die hij regelmatig spuit. ‘Schepen Vogels ziet het verschijnsel ook als stadskunst en staat positief tegenover het beschikbaar stellen van muren voor de writers’, lezen we.

Ander beeldmateriaal bewijst dat Zenith twintig jaar geleden al met zijn toenmalige crew ‘UR’ naar Parijs trok om muren te beschilderen in buitenwijken. In het Antwerpse organiseerde hij regelmatig mee het streetartfestival Meeting of Styles, dat bekendstaat als een internationaal platform om graffiti en streetart wereldwijd in de – nu ja – ‘verf’ te zetten. Wie met een oplettend oog rondkijkt in de havenstad, ontdekt meerdere muren waar Zenith de voor – bije jaren zijn creatieve stempel op drukte. In de Kerkstraat in Borgerhout bijvoorbeeld, aan het MAS op ’t Eilandje of in Berchem bij de Zomerfabriek.

Matthias Schoenaerts speelde al langer met het idee om opnieuw meer te focussen op streetart, zo vertelt Tim Marschang van de app Street Art Cities aan De Standaard . Hij zou volgens hem al drie jaar rondlopen met het plan om een grootschalig streetart project op te zetten in Antwerpen. ‘Hij wilde muren op plekken verspreid over de hele stad laten beschilderen door de grootmeesters van deze tijd’, vertelt Marschang in die krant. ‘Dit [recente] werk kan je zien als een reboot van dat project. Ik ben benieuwd wat er nog gaat volgen.’

Het wordt voor iedereen afwachten welke mysterieuze toekomstplannen er nog in de pijplijn zitten voor Zenith. Aangezien vier van zijn filmprojecten voor dit jaar voorlopig tot nader order uitgesteld zijn, opent dat weer andere creatieve perspectieven. Zelf wil Matthias Schoenaerts er niets over kwijt – zoals het de anonimiteit van een streetartartiest betaamt. We laten de beelden dan maar voor zich spreken.