De uppercut die de Democratische partij (DNC) van toenmalig president Barack Obama en zijn gedoodverfde opvolgster Hillary Clinton op de verkiezingsnacht van 8 november 2016 moest incasseren blijft nog altijd nazinderen. Velen denken dat de partij enkel opnieuw aan de macht kan komen – lees: de werkende en middenklasse kan recupereren – door verder op te schuiven naar links. Een zeer gedurfde zet in een land waar ‘socialisme’ vaak nog in hetzelfde rijtje wordt geparkeerd  als ‘communisme’.

Het Bernie Sanders-syndroom

Het is Bernie Sanders (rechts op de foto naast Hillary Clinton) die de ‘socialistische golf’ drie jaar geleden op gang bracht, door vol in de aanval te gaan tegen Wall Street en het bedrijfsvriendelijke discours van Hillary Clinton. Een van Sanders’ supporters – de 28-jarige Alexandria Ocasio-Cortez (foto boven) – verbaasde vorige maand politiek Amerika door de Democratische voorverkiezingen te winnen in de districten Queens en de Bronx in New York. Haar agenda: sociale zekerheid, gratis universiteitsstudies en een job- en woninggarantie voor iedereen. Ze wil ook de immigratiedienst ICE afschaffen, dat is de organisatie die er op toekijkt dat de immigratiewetten in het land worden nageleefd.

“In een modern, moreel en rijk land zou niemand te arm mogen zijn om te leven,” aldus Ocasio-Cortez, die door vele toplui van de DNC, waaronder voorzitter Tom Perez, ‘de toekomst van de partij’ wordt genoemd.

© Getty Images

Wat is democratisch socialisme?

Een echte definitie is er niet en elke politicus vult de term op zijn eigen manier in. Sanders wil bijvoorbeeld een systeem introduceren dat op het Deense of Noorse model lijkt, met een robuust sociaal vangnet in een gereguleerde vrijemarkteconomie. Dat vangnet  – gratis ziektezorg en universitair onderwijs voor iedereen inbegrepen – zou betaald moeten worden door jaarlijks 1.000 miljard dollar extra belastingen te innen bij rijken en bedrijven. Onafhankelijke studies schatten dat cijfer eerder op 2.500 miljard dollar. Maar Sanders blijft met zijn voorstellen ver verwijderd van de Democratic Socialists of America (DSA), de fractie waartoe Ocasio-Cortez behoort en die stellen dat ‘kapitalisme niet eeuwig zal duren’.

Wie zijn de Democratic Socialists of America (DSA)?

Die beweging vindt haar wortels bij Eugene V. Debs, die begin 20-ste eeuw de Socialist Party oprichtte. Dat de boodschap enig potentieel heeft moet blijken uit het aantal betalende lidkaarten dat van 5.000 in 2015 is gestegen naar 45.000 vandaag. Het platform van de DSA wil o.a.

• het kapitalisme afschaffen,
• de ziektezorgsector nationaliseren,
• een planeconomie implementeren,
• een einde maken aan de invloed van het geld in de politiek,
• culturele en gender-relaties meer in evenwicht brengen.

Vele van deze voorstellen zijn populair bij millennials, die volgens sommigen de factuur voor de Grote Recessie van 2008 zullen betalen en geen hoge pet ophebben van de ‘American Dream’. Een peiling van Gallup uit 2006 vond dat 55% van de 18 tot 29-jarigen ‘een positief beeld’ hebben van socialisme. Het ‘Bernie-effect’ heeft dat socialisme in de VS opnieuw bespreekbaar gemaakt.

© Getty Images

Maakt de DSA echte een kans?

Sanders maakte het Clinton in 2016 wel degelijk lastig en de manier waarop hij door zijn partij opzij werd gezet liet diepe sporen na in het Democratische kamp. Al de rest is geschiedenis. Maar zelfs als Ocasio-Cortez er in november in slaagt te winnen zal het Amerikaanse Congres exact 2 socialistische democraten tellen. In Californië eindigde de democratisch-socialistische kandidaat 8-ste bij recente voorverkiezingen en haalde amper 4% van de stemmen. In de staat Pennsylvania slaagden 4 DSA-kandidaten er wel in om voorverkiezingen te winnen, maar al bij al bekleden DSA-leden vandaag in het ganse land niet meer dan 35 officiële posities.

Wordt een vorm van socialisme onvermijdelijk voor de DNC?

Het succes van Sanders duwt de Democratic National Party onvermijdelijk naar links inzake een aantal hete hangijzers, zoals het minimumloon, de legalisering van cannabis en de gezondheidszorg. Toch krijgen de meeste Democraten het woord ‘socialisme’ niet over hun lippen. Slechts 20% van de leden van de DNC denken dat de partij-agenda onvoldoende naar links neigt. Het succes van Ocasio-Cortez in het district Queens en Bronx wordt door partijcoryfeeën als Nancy Pelosi dan ook afgedaan als een uitzondering.

Een studie van de denktank “Third Way’ bevestigt dat. Democraten die voor Obama stemden, maar in 2016 hun stem aan Trump gaven, vinden al dat socialistische gedoe maar niets, omdat het ingaat tegen de Amerikaanse ondernemingsgeest. De studie concludeert dat indien de DSA de macht zou grijpen binnen de DNC, de partij de volgende 10 tot 20 jaar op landelijk vlak geen enkele kans maakt.

Uit onderstaande video blijkt trouwens dat mensen als Ocasio-Cortez nog veel boterhammen moeten eten. Bij de vraag hoe ze haar ‘socialist utopia’ gaat financieren, haalt ze zowat alle getallen door elkaar.