In de Spaanse aarde zitten grote voorraden lithium, een belangrijke grondstof voor de batterijen van elektrische voertuigen. De ontginning ervan kan de werkgelegenheid aanzwengelen. Daarnaast versterkt het de economische autonomie van Europa in het licht van de groene transitie. Toch willen actievoerders een halt toeroepen aan de aanleg van een van Europa’s grootste lithiummijnen, naast een stad die op de werelderfgoedlijst staat.
Spaans mijnbouwproject voor cruciale bouwstof voor batterijen van elektrische wagens stuit op verzet
Waarom is dit belangrijk?
Lithium is de belangrijkste grondstof voor accu's voor elektrische voertuigen en voor grootschalige energieopslag. De ontwikkeling van deze technologie is in Europa een geopolitieke, economische én ecologische prioriteit. Geopolitiek, omdat het China is dat de meeste lithiumvoorraden ter wereld in handen heeft. Economisch, omdat de productie werkgelegenheid aanzwengelt in regio’s waar die op een laag pitje staat. Ecologisch, omdat in het kader van de groene transitie in 2035 de bouw van nieuwe benzine- en dieselauto’s wordt stopgezet.Het middeleeuwse stadje Cáceres staat op de Werelderfgoedlijst van de VN en productieploegen zijn deze maand begonnen met de opnamen van een prequel van Game of Thrones, bericht de Financial Times. Minder dan 3 kilometer verderop willen buitenlandse investeerders een van Europa’s grootste lithiummijnen aanleggen.
Het voorgestelde project, zo dicht bij een van de architectonische kostbaarheden uit de Spaanse geschiedenis, heeft geleid tot hevig lokaal verzet. Het laat zien welke uitdagingen er zijn voor de plannen van het land om – aanzienlijke – EU-financiering te gebruiken voor de ontwikkeling van een hele industrie rond lithium.
“Lithiumbatterijen zijn niet alleen een noodzaak voor de komende 10 jaar; de autosector zal enorme investeringen moeten doen (en) dat minimaal voor de komende 30 tot 40 jaar”, aldus David Valls, country manager van Infinity Lithium, de Australische beursgenoteerde groep die de mijn wil ontwikkelen.
“Het project is dood”
Maar de ambities om een bron van vitaal belang voor schone energie veilig te stellen, stuiten op bezwaren vanuit milieuoogpunt. In Cáceres is José Ramón Bello, het hoofd stadsplanning van de stad, stellig van mening dat de plannen van Infinity niet door zullen gaan.
“Het project is dood”, liet hij door FT optekenen. Hij voegde eraan toe dat 22 van de 25 raadsleden van de stad tegen de plannen waren en dat lokale regels een mijn op de locatie uitsloten.
“In plaats van een mijn die een bedreiging zou kunnen vormen voor ons erfgoed, hebben we ervoor gekozen om ons toerisme nieuw leven in te blazen en ons te richten op schone, duurzame industrieën”, zei Bello, die opmerkte dat de bezetting van hotels nu de records van voor de pandemie overtreft. “We zijn niet tegen lithium; we zijn tegen deze mijn, vanwege de plaats waar hij zou komen.”
Tegenstanders aan de winnende hand
Tegenstanders van de mijn zijn aan de winnende hand. De mijn heeft zijn onderzoeksvergunning verloren en staat voor een langdurige strijd voor de rechter. Maar de strijd om de lithiumvoorraden in Cáceres en elders in de omliggende regio Extremadura benadrukt de ecologische en economische afwegingen die moeten worden gemaakt bij de overgang naar schonere energie, betoogt de FT.
De regering van Extremadura zegt dat ‘het witte goud’ het lot kan veranderen van een deel van Spanje dat is achtergebleven bij de rest van het land. De regio hoopt dan ook dat de steun uit het 800 miljard euro wegende herstelfonds van de EU niet alleen de lithiumwinning zal bevorderen, maar ook een moderne industriële cluster zal doen ontstaan.
“Continentaal Europa is arm aan lithium en dit is een concurrentievoordeel voor Extremadura”, zei Olga García, de hoogste milieuambtenaar van de regionale regering. “Aangezien we de grondstof hebben, is het logisch om ook de (hele) waardeketen te hebben.”
Ambitieuzer project
Zij en andere ambtenaren in Extremadura pleiten voor een project dat zo mogelijk nog ambitieuzer is dan dat in Cáceres – een mijn in het 40 kilometer noordelijker gelegen district Cañaveral. Het zou gepaard gaan met nieuwe industriële infrastructuur in de hele regio, waaronder een fabriek voor batterijcellen en een kathodefabriek.
In totaal zou met dit project meer dan 1 miljard euro aan investeringen gemoeid zijn, inclusief 85 miljoen euro voor de mijn en meer dan 200 miljoen euro voor de bijbehorende faciliteiten om het lithium te verwerken.
Maar Yolanda Ruiz, een campagnevoerster tegen de mijn, wees erop dat deze tussen twee beschermde vogelreservaten en naast oerbossen zou komen te liggen. “Wij hebben al deze natuur behouden, omdat de regering gedurende de hele geschiedenis van Extremadura op een afstand is gebleven”, zei ze.
Goedkope elektrische voertuigen
De beheerders van de mijn hopen volgend jaar goedkeuring te krijgen voor commerciële exploitatie en eind 2023 met de productie te kunnen beginnen. Dat zou wel eens op het nippertje kunnen zijn. Seat, de grootste Spaanse autofabrikant en onderdeel van Volkswagen, wil in 2025 beginnen met de massaproductie van goedkope elektrische voertuigen. De multinational is een van de vele autofabrikanten in de EU die hopen de productiestop van traditionele benzine- en dieselvoertuigen te overleven.
Niet alleen in Spanje zit overigens lithium onder de grond. Ook in Duitsland (zie foto), Finland, Oostenrijk, Servië, Tsjechië, en Portugal is de grondstof te vinden.
(am)