De bevolking van Finland en Zweden schaart zich steeds meer achter een mogelijke toetreding van beide landen tot de NAVO. Toch ziet het er niet naar uit dat de landen snel tot de Verdragsorganisatie zullen behoren.

Sinds de Russische agressie tegen Oekraïne eind januari toenam, en zeker nu het oorlog is, is er in Finland en Zweden steeds meer animus onder de bevolking om toe te treden tot de NAVO.

Burgerinitiatief

Een Fins burgerinitiatief verzamelde vorige week 50.000 handtekeningen om een referendum op te starten over een aanvraag van Finland om lid te worden van de NAVO. De gespannen veiligheidssituatie in de Oostzee zou voor Finland een reden zijn om zich permanent te verbinden aan de veiligheidsgaranties van de Verdragsorganisatie. Het burgerinitiatief moet nu volgens de wet op de agenda van het parlement komen.

Dat betekent niet dat het meteen besproken zal worden, weet de Finse openbare omroep Yle. “Het is mogelijk dat het parlement geen tijd meer heeft om het initiatief vóór de verkiezingen van 2023 te bespreken. In dat geval zou een nieuw initiatief nodig kunnen zijn om een debat af te dwingen. Op dit moment liggen zo’n 22 burgerinitiatieven in het parlement te wachten op behandeling.”

Finse premier Sanna Marin zei afgelopen donderdag tijdens een persconferentie dat “Finland momenteel niet wordt geconfronteerd met een onmiddellijke militaire dreiging, maar het is nu ook duidelijk dat het debat over het NAVO-lidmaatschap in Finland zal veranderen”.

Vergeldingsmaatregelen

In januari stemde 37 procent van de respondenten aan een Zweedse enquête voor een toetreding van het land tot de NAVO. Die enquête werd afgelopen week nog eens gehouden. Het aandeel voorstanders steeg met 4 procentpunten, tot 41 procent.

Het percentage nee-stemmers bleef echter onveranderd op 35 procent. De grote groep onbeslisten is wel afgenomen, van 28 naar 24 procent.

Zweedse premier Magdalena Andersson hield vorige week wel stevig vast aan de lange traditie van neutraliteit van haar land: “Zweden is al heel lang bondgenootschapsvrij. Het heeft de belangen van Zweden goed gediend. Ik wil heel duidelijk zijn. Het is Zweden dat zelf en onafhankelijk beslist over de lijn van ons veiligheidsbeleid.”

“NAVO is eensgezinder en vastberadener dan ooit”

“Het is duidelijk dat de toelating van Finland en Zweden tot de NAVO, dat in de eerste plaats een militair blok is, ernstige militaire en politieke gevolgen zou hebben die vergeldingsmaatregelen van ons land zouden vereisen”, zei Maria Zacharova, woordvoerster van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken, vrijdag tijdens persconferentie in Moskou.

De president van de Verenigde Staten zei dezelfde dag dat “de NAVO eensgezinder en vastberadener is dan ooit. De NAVO zal haar open deur behouden voor de Europese staten die onze waarden delen en die op een dag tot ons bondgenootschap willen toetreden.”

Finland en Zweden zijn de enige Noord-Europese landen die geen lid van de NAVO zijn.

(lb)