Zeven tieners, zes van 14 jaar en eentje van 15 jaar, verdelen de Wetstraat. Het groepje werd afgelopen weekend een dag en een nacht in de cel gehouden in Antwerpen, en veroordeeld tot taakstraffen. De zeven, die een klasbubbel delen, hadden volgens het parket ‘een lockdownfeest’ georganiseerd. De liberale minister van Justitie, ook de vicepremier voor Open Vld, Vincent Van Quickenborne verdedigt die aanpak van het Antwerps parket met hand en tand. Maar hij kreeg gisteren forse tegenwind: de voorzitters van drie coalitiepartners, Meyrem Almaci (Groen), Conner Rousseau (Vooruit) en Joachim Coens (CD&V) spraken hun afschuw uit over die aanpak.

In het nieuws: De opsluiting van de 14-jarigen zindert na.

De details: De liberale vicepremier staat duidelijk op een andere lijn dan zijn coalitiepartners.

• Hij moest en zou minister van Justitie worden, hij liet er zelfs het prestigieuze departement van Binnenlandse Zaken voor staan: de voormalige burgemeester van Kortrijk, Vincent Van Quickenborne (Open Vld), keerde in oktober 2020 terug naar het federale niveau, door de grote poort. Meteen zou hij daar z’n oude liefde vinden: Justitie.
• Ondertussen rijdt de liberaal een interessant parcours, in de aanpak van de pandemie. Want bij de loodzware kritiek op de juridische benadering van deze crisis, waarbij de essentie is dat die stoelt op een wet die daarvoor helemaal niet gemaakt is, en waarbij het Parlement systematisch wordt omzeild via ministeriële besluiten, is er een oorverdovende stilte te horen bij de minister van Justitie: Van Quickenborne mengt zich nauwelijks in dat debat rond basisrechten in een rechtsstaat.
• Nochtans rommelt het in zijn partij daarover wel: verschillende liberale kopstukken, waaronder Gwendolyn Rutten en ook Patrick Dewael, wezen er intern al langer op dat zij, als liberalen, de vrijheden moeten beschermen en daarbij de grondrechten moeten laten respecteren, via een deftig wettelijk kader. Maar dat werk, een deftige ‘pandemiewet’, is op lange baan geschoven door de regering: bedoeling is die wet klaar te hebben tegen dat de crisis afgelopen is. Dat onder meer tot ergernis van oud-minister van Justitie Koen Geens (CD&V).
• Maar over het stevige incident in Antwerpen liet Van Quickenborne zich nu wel horen. De liberale vicepremier verdedigt daarbij ‘zijn’ parket over heel de lijn:
  • ‘Het gaat over een illegaal lockdownfeestje. Daarvan zei iedereen in december dat er paal en perk aan moest worden gesteld‘, zo stelt hij in De Tijd.
  • ‘Het parket van Antwerpen heeft in december al richtlijnen uitgevaardigd dat ook minderjarigen bij lockdownfeestjes opgepakt kunnen worden’, is de reactie in De Standaard.
  • ‘De procedures zijn correct nageleefd. Het is aan het parket om de proportionaliteit van de handhaving in te schatten.’
  • Van Quickenborne verduidelijkt ook dat de jongeren tussen 2 en 6 uur ’s nachts verhoord werden en om 10 uur bij de jeugdrechter werden voorgeleid.

Opvallend: Het Antwerpse parket doet dit doelbewust.

• Het Antwerpse parket klopte zich in de zaak nog eens op de borst. Zij onderstrepen dat het opsluiten van minderjarigen in deze pandemie niets nieuw is.
• Bovendien, zo stippen ze aan, is sinds de tweede lockdown de aanpak van het Antwerpse parket ‘strenger’ dan op andere plekken: een bewuste politiek, zo gaf de woordvoerder van het Antwerpse parket gisteren toe. ‘Minderjarigen riskeren een onmiddellijke arrestatie en een voorgeleiding bij de jeugdrechter. Daarin zijn we strenger dan andere parketten.’
• De rondzendbrief die is opgesteld in de corona-aanpak heeft het nochtans over een aantal mogelijke straffen voor jongeren ‘afhankelijk van de ernst en omstandigheden van de feiten en de situatie van de minderjarige’. Wat kan dan? Een oproeping door het parket, of een vordering, maar evengoed een waarschuwingsbrief, of een vermanende ‘herinnering aan de wet’.
• Pittig detail ook: de jongeren, zes 14-jarigen en één 15-jarige die samen een klasbubbel delen, lieten in alle rust de politie binnen in hun woonst. Die deden gretig ‘vaststellingen’, waarna het parket dus ingreep.

The big picture: De coronacrisis doet de klassieke verhoudingen tussen de partijen vertroebelen.

• Terwijl Van Quickenborne de aanpak in Antwerpen dus verdedigde, kwam er een felle reactie van bij de coalitiepartners op gang.
• Bij Groen was Meyrem Almaci erg duidelijk: ‘Maatregelen zijn er om gerespecteerd worden, maar 14-jarigen een nacht in de cel opsluiten als waren het criminelen, is regelrecht erover. Want disproportioneel, onredelijk en traumatiserend. Ik reken erop dat dit in de toekomst niet meer voorkomt.’
• ’s Ochtends al had Joachim Coens namens CD&V op Radio 1 erg duidelijk gereageerd: ‘Minderjarigen opsluiten in de gevangenis omdat ze de coronamaatregelen overtreden hebben door af te spreken met elkaar, dat gaat echt te ver. Dat is een traumatische ervaring. De straf moet in verhouding zijn tot de daden.’
• Een even heldere reactie bij Vooruit, waar Conner Rousseau dit op Instagram postte: ‘Dit is er los over. We crossed a line here.‘
• Dat is alvast opvallend: terwijl de liberaal dus een harde lijn verdedigt, zijn het net CD&V, Groen en Vooruit die hier een grens trekken.
• Die laatsten kregen ook bredere steun:
  • Kinderrechtencommissaris Caroline Vrijens stelde zich vragen over de proportionaliteit: ‘Was het echt nodig die kinderen zo lang vast te houden en onmiddellijk voor te leiden? Kon dat niet de volgende dag gebeuren?’
  • Professor Stefan Sottiaux (KU Leuven) wijst op een ‘manifeste schending’ van het VN-Kinderrechtenverdrag. ‘Jongeren kunnen alleen voor de kortst mogelijke duur aangehouden worden. Het was perfect mogelijk om de jongeren daags nadien bij de politie te ontbieden.’
  • Fiscalist Michel Maus kwam met een zeer pijnlijke vergelijking voor Justitie: ‘De zeven minderjarigen hebben na hun lockdownfeest in Kapellen al langer in de cel gezeten dan alle betrokkenen in de HSBC-, Omega Diamonds- en Beaulieufraude samen.’

En nu? De discussie over heel de juridische aanpak van de pandemie moet nu eindelijk eens gaan volgen in de Kamer.

• Het hele incident met de jongeren, maar evengoed de beslissing van een Nederlandse rechter om de avondklok daar in vraag te stellen, zindert na in de Wetstraat. Daar suddert de onvrede over de juridische aanpak van de pandemie, plus ook de onduidelijkheid over de handhaving, die telkens in incidenten uitmondt.
• Zo was er gisteren ook commotie rond de definitie van een ‘kotbubbel’, en of kotstudenten al dan niet samen mogen zitten. De minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) moest daarbij de Gentse politie corrigeren, die een boete had gegeven aan een groepje studenten.
• Vorige week kondigde de federale regering dan aan dat ze zelf naar de Kamer trekt, eind deze maand, of begin volgende, met een voorstel voor de pandemiewet, die het kader moet scheppen voor alle komende grote uitbraken van ziektes. Daar zou dan eindelijk het debat moeten aangesneden worden.
• Ondertussen blijft vooral N-VA de kritiek herhalen dat ‘dit soort belangrijke beslissingen volledig buiten het publieke debat gehouden wordt‘. Vanmorgen fulmineerde fractieleider Peter De Roover (N-VA) op Radio 1 opnieuw daarover.
• ‘Over die avondklok bij ons is niet één dag een parlementair debat geweest. Een avondklok moet doelgericht zijn: in een stedelijke context is dat misschien nuttig, maar op het platteland, heeft dat daar allemaal nog zin?’
• De Roover ergert zich aan de timing van de regering, ‘een pandemiewet was in december al aangekondigd’, en zegt nu ‘zelf met een voorstel te komen’. ‘Want dit blijft maar aanslepen, in een crisis die meer dan één jaar duurt‘. ‘Mensen willen niet behandeld worden als willoze schapen. Een debat is nodig.’
• Met het debat straks dus in de Kamer, wordt de fundamentele discussie onder parlementsleden opnieuw aangesneden. Interessant wordt dan om te zien of partijen, ook in de coalitie, terugkeren naar hun ‘klassieke’ standpunten, en de liberalen zo meer de nadruk leggen op de grondrechten, of men net vasthoudt aan de lijn die nu, in volle crisis, is bepaald.

Pijnlijk: Het grootste vaccinatiecentrum van het land, op de Heizel, is alweer dicht.

• Geopend onder een muur van camera’s, die daar de eerste vaccinatie filmden. En vandaag alweer dicht. Lang heeft het dus niet geduurd voor het centrum op de Heizel, dat het grootste van het land is.
• Donderdag zou het alweer open moeten gaan, maar ‘een panne bij de informatica’ is de oorzaak van de afgang.
• ‘Ik heb gisteren moeten vaststellen ter plaatste dat er een probleem zit op het niveau van de informatica van het interfederale platform. Dat platform raakt aan alle centra in Brussel en Vlaanderen. Maar door de blokkering konden e-mails, sms’en en oproeppapieren niet vertrekken‘, zo stelde Alain Maron, de minister van Volksgezondheid van Brussel.
• Ook in Izegem zouden er dergelijke problemen zijn met het platform. Ook daar is er uitstel nu dus.

Om te volgen: Een grote pensioenhervorming wordt geen walk in the park.

• De federale regering wil absoluut de pensioenen hertekenen. Dat is de grote ambitie van de PS geweest, die ijverde voor een netto minimumpensioen van 1.500 euro, en dat kreeg in het regeerakkoord. Met Karine Lalieux (PS) pakten ze ook de portefeuille van Pensioenen, zij bereidt op volle snelheid de hervorming voor: die moet er in het najaar al komen.
• Maar een onderzoek van de UGent, van professor Stijn Baert, toont aan dat het niet evident wordt. Want uiteraard is er groot draagvlak om dat minimumpensioen te verhogen, liefst 72 procent van de ondervraagden is voorstander.
• Maar het schoentje knelt bij de duur van de hele loopbaan: om het allemaal betaalbaar te houden, moeten de Belgen eigenlijk langer gaan werken. ‘De carrière van een gemiddelde Belg duurt 34 jaar, die van Nederlander 41 jaar. Jazeker, we kunnen alles bij het oude laten, maar dan is minimumpensioen van 1.500 euro netto gewoonweg een utopie’, zo stelt Baert.
• ‘Als ik Alexander De Croo was, zou ik niet gelukkig worden van deze resultaten‘, verklaarde Baert op Radio 1. ‘Mensen langer aan het werk houden, zou voor inkomsten kunnen zorgen, maar daarvoor blijkt dus nauwelijks een draagvlak te bestaan. Het eindeloopbaandebat dat op de tafel van de regering-De Croo ligt, belooft dus allesbehalve evident te worden.’

Genoteerd: Een vennootschap van Sihame El Kaouakibi (Open Vld) legt de boeken neer.

• Het Open Vld-parlementslid Sihame El Kaouakibi zit in het midden van een storm, met een voorlopige bewindvoerder en een gerechtelijk onderzoek naar haar vzw Let’s Go Urban. Maar nu blijkt dat haar belangrijkste horecavennootschap, Point Urbain, de boeken neerlegt. Zelf geeft ze aan dat de hele heisa rond de vzw de doodsteek was voor haar activiteiten.
• De vennootschap kampte al met een stevig verlies, en aandeelhouders El Kaouakibi en haar partner Erika Xuan Nguyen hadden de ambitie om met de schuldeisers een akkoord te vinden, maar dat is blijkbaar niet gelukt. Grote financiële druk was de huur van het pand, het zogenaamde JJ House, een oud atelier van Jacob Jordaens in het hart van Antwerpen. Daar baatte men horeca-activiteiten uit.  
• Nguyen kwam met een mededeling: ‘JJ House werd afgelopen jaar zwaar getroffen, waardoor alle evenementiële activiteiten zijn weggevallen. Daarnaast is er voorlopig geen perspectief op versoepelingen.’
• Het faillissement maakt het dossier van Let’s Go Urban er niet makkelijker op. Want in de forensische audit, die drie bestuurders deed opstappen en naar de handelsrechter trekken, is sprake van een bedrag van 28.000 euro dat vanuit de vzw naar de vennootschap Point Urbain ging. Ook was er sprake van voor 95.000 euro aan goederen die aangekocht worden door de vzw, maar gratis in bruikleen stonden bij de vennootschap: meubelen, planten en een keuken.

Zoals verwacht: De Europese Commissie duwt richting de lidstaten over reisbeperkingen.

• Europees Commissaris Didier Reynders (MR) had het dit weekend al aangekondigd. De Europese Commissie komt nu met druk op de lidstaten: ze stuurde hen een brief om te waarschuwen over beperkingen op het vrij verkeer van personen.
• Het Belgische reisverbod heeft natuurlijk rechtstreekse impact op alle Europese expats, die voor de EU werken in Brussel. Vandaar dat het zeer gevoelig ligt. België beslist om dat verbod tot 1 april te verlengen. In liefst tien landen van de Schengenzone, waar normaal een compleet vrij verkeer van personen geldt, zijn er vandaag restricties.
• Maar zeker voor België, dat een knooppunt van internationale instellingen is, ligt de zaak lastig: het ondergraaft het imago van een ‘internationale speler’. Verwacht wordt dat het reisverbod dus sneller opnieuw geëvalueerd wordt.