Leuvense onderzoekers ontdekken potentiële behandeling tegen huidkanker

Sommige antibiotica lijken doeltreffend te zijn tegen melanoom, een agressieve vorm van huidkanker. Dat blijkt uit een nieuwe studie van de KU Leuven. 

Waarom is dit belangrijk?

Melanoom komt overal ter wereld steeds vaker voor, waarschijnlijk door de toenemende blootstelling aan zonlicht door vakanties in de zon. Jaarlijks krijgen zo’n 3.000 Belgen een ­diagnose van melanoom. In 2015 overleden 326 van onze landgenoten aan de gevolgen van de ziekte.

Onderzoekers van de KU Leuven hebben mogelijk een nieuw wapen gevonden in de strijd tegen melanoom: antibiotica. In een studie met muizen onderzochten ze het effect ervan op tumorcellen afkomstig van patiënten. Wat bleek? De antibiotica maken gebruik van een zwakke plek die ontstaat wanneer tumorcellen een kankerbehandeling proberen te overleven.

Kankercellen doden

Naarmate de kanker zich ontwikkelt, kunnen sommige melanoomcellen aan de behandeling ontsnappen en stoppen ze met zich te vermenigvuldigen om zich voor het immuunsysteem te verstoppen. “Deze cellen zouden later een nieuwe tumormassa kunnen vormen”, legt kankeronderzoeker en RNA-biologe Eleonora Leucci (KU Leuven) uit. 

“Maar om de kankerbehandeling te kunnen overleven, moeten die inactieve cellen hun ‘energiefabriekjes’ – de mitochondria – de hele tijd laten draaien. Aangezien mitochondria afstammen van bacteriën die in de loop der tijd in cellen zijn gaan leven, zijn zij heel kwetsbaar voor een specifieke soort antibiotica. Dat bracht ons op het idee om deze antibiotica als middel tegen melanoom te gebruiken.”

De onderzoekers plantten tumorcellen afkomstig van patiënten in muizen. Die werden vervolgens behandeld met antibiotica, ofwel als enige behandeling, ofwel in combinatie met bestaande anti-melanoomtherapieën. “De antibiotica doodden snel veel kankercellen en konden dus worden gebruikt om kostbare tijd te winnen: de tijd die immunotherapie nodig heeft om aan te slaan”, zegt Leucci. “Bij tumoren die niet meer reageerden op therapieën, verlengden de antibiotica de levensduur van de muizen – en in sommige gevallen genazen de muizen zelfs.”

Antibioticaresistentie

En wat dan met antibioticaresistentie? De wetenschappers gebruikten antibiotica die door toenemende antibioticaresistentie nog zelden gebruikt worden tegen bacteriële infecties. Die resistentie heeft echter geen effect op de doeltreffendheid van de behandeling in deze studie, legt Leucci uit. “De kankercellen blijken erg gevoelig te zijn voor deze antibiotica. We kunnen de antibiotica daarom gaan gebruiken als medicijn tegen kanker in plaats van tegen bacteriële infecties.”

Leucci waarschuwt wel dat melanoompatiënten beter niet zelf beginnen te experimenteren met antibiotica. “Onze bevindingen zijn gebaseerd op onderzoek op muizen, dus we weten niet hoe doeltreffend deze behandeling is bij mensen”, zegt ze. “Onze studie vermeldt slechts één geval bij de mens. Een melanoompatiënt kreeg antibiotica om een bacteriële infectie te behandelen en dit zorgde ervoor dat een resistent melanoom opnieuw reageerde op de standaardbehandeling. Dit resultaat is hoopgevend, maar meer onderzoek en meer klinische studies zijn nodig om het gebruik van antibiotica als kankerbehandeling te bestuderen.”

(bzg)

Meer