Zo’n 25 soldaten van KFOR, de NAVO-vredesmissie in Kosovo, raakten maandag gewond tijdens betogingen van lokale Serviërs. Intussen heeft de president van Servië het leger van het land op het hoogste niveau van paraatheid geplaatst, terwijl zijn Kosovaarse tegenhanger beweert dat Servië Kosovo wil destabiliseren.

In het nieuws: De spanningen tussen Kosovo en Servië lopen hoog op.

De achtergrond: Drie gemeenten in het noorden van Kosovo zijn bijna volledig bevolkt door Serviërs, die de onafhankelijkheid van Kosovo niet erkennen en Belgrado nog altijd als hun hoofdstad zien, terwijl de rest van het land overwegend Albanees is. 

• De Servische inwoners in het noorden willen dat Kosovo hun gemeenten meer autonomie geeft. In enkele gemeenten in het noorden boycotten zij daarom de lokale verkiezingen, waardoor de opkomst slechts 3,5 procent bedroeg.
• Door de boycots “wonnen” Albanese kandidaten in een aantal gemeenten. De lokale Serviërs komen nu echter al enkele dagen op straat omdat zij de nieuwe burgemeesters niet willen aanvaarden.
• “Die burgemeesters zijn gekozen tijdens de laatste gemeentelijke verkiezingen. Die zijn geboycot door de Serviërs … nadat de Servische president had opgeroepen aan alle Serviërs in Kosovo om zich terug te trekken uit alle instituties van het land”, vertelde Geert Luteijn, professor Politocologie en Balkanhistoricus, aan Business AM.
• “Vervolgens waren er natuurlijk nieuwe verkiezingen nodig om weer nieuwe burgemeesters voor die gemeentes te creëren. En die zijn dus ook gekozen. Alleen zijn die gekozen met enkele procenten van mensen die zijn gaan stemmen. Dat waren waarschijnlijk een paar Albanezen en die hebben dus ook Albanese burgemeesters gekozen voor die gemeentes.
• De gemoederen laaien daardoor hoog op. Servische betogers vochten op een aantal locaties met de Kosovaarse lokale politie, die veelal uit Albanezen bestaat nadat Serviërs vorig jaar hun ontslag hadden ingediend. Ook probeerden betogers op sommige plaatsen om overheidsgebouwen te betreden.
• Tijdens de betogingen gooiden Serviërs ook traangas en flitsgranaten naar NAVO-soldaten. In de gemeente Zvecan werden NAVO-voertuigen bespoten met de letter ‘Z’, een verwijzing naar het teken dat Rusland gebruikt in Oekraïne. 
• Soldaten van Hongarije en Italië raakten gewond tijdens de clashes. Minstens zeven Hongaren zijn zwaargewond en zullen terug naar Hongarije gebracht worden.

De reacties

Politiek gekibbel: Een complex web van beschuldigingen, terwijl westerse leiders beide landen oproepen een stapje terug te nemen.

• Aleksandar Vucic, de president van Servië, heeft het leger van zijn land op het hoogste niveau van paraatheid gebracht. Hij riep Servische Kosovaren op om botsingen met NAVO-soldaten te vermijden.
• De president van Kosovo, Vjosa Osmani, zei dan weer dat zijn Servische tegenhanger Kosovo wil destabiliseren. “Servische illegale structuren veranderd in criminele bendes hebben de politie van Kosovo, KFOR (vredesmacht) officieren & journalisten aangevallen. Zij die de orders van Vucic uitvoeren om het noorden van Kosovo te destabiliseren, moeten berecht worden”, schreef Osmani op Twitter.
• Ook in Kosovo zei Igor Simic, afgevaardigde van de Servische Lijst, de grootste politieke partij voor Kosovaarse Serviërs, dat Albin Kurti, de premier van Kosovo, opzettelijk spanningen veroorzaakt in het noorden.
• Westerse landen, onder leiding van de VS, lieten alvast van zich horen. Opvallend daarbij is dat zij ook Pristina op het matje roepen. De westerse bondgenoten zijn normaal gezien voorstanders van de Kosovaarse onafhankelijkheid, maar de VS lieten vrijdag al weten dat het opleggen van Albanese burgemeesters in Servische gebieden pogingen om de betrekkingen te normaliseren ondermijnt. 
• De kans dat er effectief een gewelddadig conflict zal uitbarsten tussen Servië en Kosovo, is volgens Luteijn echter “zeer klein … omdat er NAVO-vertegenwoordiging is in Kosovo. Dat zou betekenen dat je dus een oorlog krijgt tussen de NAVO en Servië. Dat is ook voor de Servische president een brug te ver denk ik.”

Beluister het volledige interview met Geert Luteijn hier:

(nd)