Belgen gaan minder uit eten. Het aantal restaurantbezoeken is met 10 procent gedaald sinds 2019. Door de koopkrachtcrisis letten we nu eenmaal meer op ons budget.

In het nieuws: Shopperware heeft in opdracht van de beroepsfederatie Comeos de restaurantgewoonten van Belgische consumenten onderzocht. De studie werd uitgevoerd bij 3.859 Belgen.

• Voor de studie werd er gekeken naar ondernemingen die maaltijden leveren of maken, zowel thuis (cateringmaaltijden, levering van kant-en-klaarmaaltijden, dozen met ingrediënten en recepten zoals HelloFresh) als buitenshuis (restaurants, fastfoodrestaurants, snackbars, supermarkten en kleine speciaalzaken).
• Ondanks veranderende gewoonten is de sector nu meer waard dan in 2019 (3,4 miljard euro per maand, een stijging van 19 procent). Maar ook hier is de inflatie de belangrijkste factor.
• Terwijl de coronacrisis een duidelijke impact heeft gehad op de eetgewoontes van de Belg, heeft de koopkrachtcrisis deze trend alleen maar versterkt, volgens de krant Le Soir, die de studie kon raadplegen.

Minder restaurants, meer fastfoodzaken

De essentie: De horeca krijgt het zwaar te verduren wanneer het economisch slecht gaat. Dat is heel logisch. Door de stijgende grondstof- en energiekosten hebben restauranthouders geen andere keuze dan hun prijzen te verhogen. Van hun kant worden klanten, die ook geconfronteerd worden met stijgende prijzen, gedwongen om te bezuinigen op noodzakelijke uitgaven. Als gevolg daarvan ruilen we almaar vaker een restaurantbezoek in voor een snack in de frituur. Toch is ook het prijskaartje van fastfood de hoogte ingeschoten door de inflatie.

De cijfers: Het marktaandeel van de restaurants (waar ter plaatse wordt gegeten) is gedaald van 51,3 procent in 2019 naar 43,5 procent dit jaar.

• Die daling is in het voordeel van de fastfoodrestaurants, die nu een marktaandeel van 17,1 procent hebben, vergeleken met 9,4 procent 4 jaar geleden.
• “Dit komt door de inflatie. Nu hun koopkracht onder druk staat, gaan consumenten minder naar traditionele restaurants en meer naar fastfoodzaken, die minder duur zijn”, zeggen de auteurs van het onderzoek. “Helaas voor restauranthouders zal de daling van het aantal bezoekers aanhouden zolang het consumentenvertrouwen laag blijft.”

Maaltijdbezorgingen worden duurder

De verschuiving: Ondanks deze sombere vooruitzichten kunnen sommige restauranteigenaars moed putten uit de aanhoudende Belgische vraag naar thuisbezorgde maaltijden.

• 17,5 procent van de bevolking gebruikt dit type service, volgens het onderzoek van Shopperware en Comeos.
• En hoewel de maaltijdleveringen zijn teruggekeerd naar het niveau van voor de pandemie, hebben platforms zoals Uber Eats, Deliveroo en Takeaway hun inkomsten met 39 procent zien stijgen ten opzichte van 2019.
• Het gemiddelde prijskaartje van een bestelling is dan ook gestegen van 23,10 euro in 2019 naar 33,38 dit jaar.
• Een ander element is de diversificatie van het aanbod. “In 2019 bestonden de meeste bezorgmaaltijden uit pizza’s en Chinees. Sindsdien is het een stuk gevarieerder… maar ook een stuk duurder”, zegt Wim Van Edom van Comeos.
• De studie voorspelt dat het concept meer Belgen zal blijven aanspreken, ook al zal de frequentie van de bestellingen waarschijnlijk dalen, uiteraard om financiële redenen.

Impact van telewerken

Nog een verschuiving: De lockdowns en telewerken hebben een enorme impact gehad op eetzaken waar je voeding kunt ophalen, zoals broodjeszaken. Ook vandaag blijven die handelszaken het moeilijk hebben.

• Het aantal eetzaken binnen deze categorie is de voorbije vier jaar afgenomen met 28 procent.
• Hoewel veel werknemers zijn teruggekeerd naar kantoor, blijft een aanzienlijk deel telewerken, fulltime of parttime.
• Daar komt de koopkrachtcrisis nog bij. Nu de inflatie nog steeds hoogtij viert, zijn consumenten eerder geneigd om thuis een snack te bereiden.

Speciaalzaken zitten in het slop

En verder: In zekere zin heeft de coronacrisis de supermarkten, die 80 procent van de verkoop van voedingsmiddelen en dranken voor hun rekening nemen, geen windeieren gelegd. Vandaag is hun marktaandeel gedaald, maar het ligt nog steeds hoger dan in 2019, ten nadele van gespecialiseerde retailers.

• Slagers, kaaswinkels, cateraars en bakkerijen hebben hun marktaandeel in vier jaar tijd zien dalen van 14 naar 10 procent.
• Deze daling is nog significanter als we kijken naar de cijfers voor voedselaankopen bestemd voor consumptie op dezelfde dag: van 25 naar 16 procent voor speciaalzaken. In het voordeel van supermarkten: van 58 naar 63 procent.

De maaltijdboxen

Opmerkelijk: De maandelijkse inkomsten van bedrijven die maaltijdboxen aan huis leveren, zijn sterk gedaald: -48 procent in 2023.

• 6 procent van de Belgen is geabonneerd op dit soort diensten en 19 procent van de ondervraagden heeft het al eens geprobeerd, alvorens het abonnement stop te zetten. Daar zijn verschillende redenen voor: de weigering om aan een abonnement vast te zitten, hoeveelheden of porties die ontoereikend worden geacht, de noodzaak om thuis te zijn om pakketten te ontvangen.
• De orders zijn echter gedaald en het is onwaarschijnlijk dat er binnenkort een herstelbeweging zal zijn.

(ns/evb)