Koning Filip moet op zoek naar doorstart Arizona, onduidelijkheid over de volgende stap

Koning Filip moet op zoek naar doorstart Arizona, onduidelijkheid over de volgende stap
Koning Filip en Georges-Louis Bouchez (MR) – NICOLAS MAETERLINCK/Belga/AFP via Getty Images

Ze willen het blijven proberen met Arizona. Dat blijkt de gezamenlijke boodschap van de verschillende partijvoorzitters die onderhandelden over een nieuwe regering. Al is dat niet meer met formateur Bart De Wever (N-VA) als leider. Koning Filip moet een oplossing vinden, maar dat lijkt niet evident.

In het nieuws: De koning start zijn consultatieronde.

  • Na het ontslag van De Wever meldde het Paleis dat koning Filip consultatierondes zal houden met de verschillende partijvoorzitters. Sammy Mahdi (cd&v) beet om 8:30 de spits af. Daarna komen achtereenvolgens Georges-Louis Bouchez (MR) Conner Rousseau (Vooruit) en Maxime Prévot (Les Engagés) langs. Bart De Wever (N-VA) komt als laatste langs, die zich weer in de rol van partijvoorzitter hees.
  • Bij alle onderhandelaars klonk de wens om verder te blijven proberen om met deze partijen verder te gaan. Vooruit denkt niet aan opgeven en Mahdi noemde Arizona “de meest logische formule” om verder te proberen. Zelfs Bouchez wilde nog niet definitief vaststellen dat Arizona einde verhaal is.
  • De MR-voorzitter krijgt ondertussen wel de schuld van het mislukken van de formatie. Het was zijn weigering over de meerwaardebelasting op de winst van aandelen dat de boel deed kelderen.
    • De Standaard doet verslag van het ultieme compromisvoorstel dat De Wever nog op tafel legde.  De meerwaardebelasting zou niet gelden voor beursgenoteerde aandelen die men langer dan tien jaar in bezit heeft. De vrijstelling die ondernemers krijgen wanneer ze meer dan 5 procent van de aandelen in een bedrijf bezitten, zou opgetrokken worden van 2,5 miljoen euro naar 5 miljoen euro. Dat kwam nog eens bovenop de huidige vrijstelling van 6.000 euro, de vrijstelling die men krijgt bij herinvestering en wanneer eventuele minwaarden afgetrokken zijn.
    • Daardoor daalde de becijferde opbrengst van de meerwaardebelasting. Was die in de supernota van De Wever nog goed voor 500 miljoen euro, dan werd er nu vastgehouden aan een opbrengst van 380 miljoen euro.
    • De Wever wilde dat compenseren door de effectentaks aan te passen en daar dan weer 180 miljoen euro extra uit ophalen. Het plan werd van tafel geveegd door Bouchez en de MR.
  • Opmerkelijk: op X beweert Bouchez dat het niet om de meerwaardebelasting ging. “Het ging vooral over een verhoging van de btw en de accijnzen op brandstof die we geblokkeerd hebben”.
  • Ook ontslagnemend staatssecretaris van Begroting Alexia Bertrand (Open Vld), die ook een MR-lidkaart heeft, zegt dat er meer achter zit. “Het gaat over een lawine aan nieuwe belastingen die de burger gaat treffen. Het gaat om hogere belastingen op tramkaarten, op voordelen van alle aard – dat zijn de pc’s telefoons en de wagens van de bedienden – , een beperking van de cafetariaplannen voor bedrijven, over opties en warrants”, zegt ze in De Ochtend op Radio 1.
    • Het gaat Bertrand dan ook over “gewone bedienden” die volgens haar voordelen zouden kwijtspelen, onder meer omdat werkgevers de dertiende maand of bonussen soms uitkeren in warrants of opties.

Een principekwestie

De essentie: Het gaat MR om een ‘evenwicht’ en om minder belastingen in het algemeen.

  • “Open Vld én MR hebben campagne gevoerd door aan te tonen dat het perfect kan (de begroting op orde krijgen, red.) zonder nieuwe belastingen”, zegt Bertrand. Ze steunt dan ook de beslissing van Bouchez om het akkoord zoals het op tafel lag, niet goed te keuren.
  •  De N-VA blijft achter met een wrang gevoel. De Wever wilde al die tijd de Europese doelstelling halen: flink besparen. In het plan stond dan ook uitgetekend dat Arizona de 28 miljard euro aan jaarlijkse besparingen die Europa wil, zou halen. Er lag een hervorming van de pensioenen en de arbeidsmarkt op tafel, iets waar MR grote voorstander van is.
  • De belastingdruk voor werknemers en bedrijven zou netto zelfs dalen, met 3 miljard euro. De Wever zag het voor zich: hij premier van een regering die verregaande hervormingen doorvoerde. En dat op een behoorlijk snel, haast on-Belgisch tempo voor de gemeenteraadsverkiezingen en de Europese deadline.
  • Maar het was Bouchez te doen om een principekwestie. De belastingen die er wel kwamen, waren voor hem te links, teveel in het voordeel van Vooruit. En zo komt Arizona er voorlopig niet. Bouchez wil meer krijgen. Door de overwinning van de MR in Wallonië, waar de partij met 30 procent de grootste werd, vindt hij dat hij dat kan opeisen.

Om te volgen: De koning moet iemand het veld insturen. Maar wie?

  • De koning zal nu moeten nagaan hoe overbrugbaar de verschillen nog zijn. Afhankelijk van hoe diep de geslagen wonden zijn, kan hij vervolgens een informateur aanstellen, die weer met alle partijen apart gaat praten. Indien er voorzichtigere gesprekken nodig zijn, kan de koning creatief worden met titels. Een koninklijk verkenner of opdrachthouder of zelfs een koninklijk ontmijner bleken in het verleden mogelijk.
  • Bouchez zou nu aan zet kunnen komen. Dat lijkt logisch, aangezien hij de stekker uit de gesprekken trok. Dat zal koning Filip eveneens moeten aanvoelen: als het vertrouwen echt volledig zoek is, geeft hij allicht eerder een opdracht aan iemand die minder polariserend is. De kans dat Bouchez zelf nu een opdracht krijgt, lijkt eerder klein.
Meer premium artikelen
Meer

Ontvang de Business AM nieuwsbrieven

De wereld verandert snel en voor je het weet, hol je achter de feiten aan. Wees mee met verandering, wees mee met Business AM. Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en houd de vinger aan de pols.