Volgens de onderzoekers van het IPCC zijn de effecten van de klimaatopwarming nu al goed voelbaar. Antonio Guterres, secretaris-generaal van de VN, had het bij de voorstelling van het rapport over “een code rood voor de mensheid.” Het klimaatorgaan van de VN liet zijn licht schijnen over verschillende scenario’s. Op basis van die scenario’s verwacht het IPCC dat de temperatuur op aarde kan stijgen met 1 à 5,7 graden. Het is acht jaar geleden dat het IPCC nog eens een klimaatrapport heeft gepubliceerd.

1,1 graden warmer op aarde

Volgens het rapport is de kans klein dat zelfs de meest drastische ingrepen kunnen vermijden dat de aarde op termijn opwarmt met maximaal 1,5 graden. In het Klimaatakkoord van Parijs staat te lezen dat de aangesloten landen willen vermijden dat de temperatuur tegen het einde van deze eeuw stijgt met meer dan 1,5 graden. “Zonder onmiddellijke drastische emissiereducties kan de gemiddelde temperatuur tegen het einde van de eeuw oplopen tot meer dan 2 graden warmer”, staat er in het rapport. Wereldwijd is onze planeet ongeveer 1,1 graden opgewarmd in vergelijking met het pre-industriële gemiddelde. Het rapport bevestigt overigens dat de opwarming van de aarde de schuld van de mens is.

“De hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer is nu al hoog genoeg om het klimaat voor decennia, zo niet eeuwen, te verstoren”, aldus de onderzoekers. “Dat komt bovenop de dodelijke hittegolven, gigantische orkanen en andere weersextremen die nu al voorkomen en waarschijnlijk nog ernstiger zullen worden.”

In het rapport staat er onder meer te lezen dat extreme weerfenomenen nu al veek vaker voorkomen dan vroeger. “De hittegolf in Canada, de branden in Californië, de overstromingen in Duitsland, de overstromingen in China en de droogte in Midden-Brazilië maken heel, heel duidelijk dat klimaatextremen een zeer zware tol eisen”, aldus Paulo Artaxo, hoofdauteur van het rapport en milieufysicus aan de universiteit van Sao Paulo. Ook in ons land ontsnappen we niet aan de extreme weersomstandigheden. Denk bijvoorbeeld aan de overstromingen in onder meer Luik en Limburg vorige maand.

Meer hittegolven

De toekomst ziet er volgens de onderzoekers nog grimmiger uit, met meer opwarming en vaker voorkomende extreme verschijnselen, zelfs wanneer de temperatuurstijging beperkt blijft tot 1,5 graden.

Hittegolven die normaal eens per vijftig jaar voorkomen, komen nu al ieder decennium voor. Bij een opwarming van 1,5 graden, een situatie dat we volgens de onderzoekers binnen twee decennia bereiken, zullen dergelijke hittegolven eens per zes jaar voorkomen. Mocht de wereld 4 graden warmer worden, zoals in een scenario waarbij er weinig gedaan wordt aan de hoge emissies, zouden die hittegolven om de één à twee jaar voorkomen.

Ernstige droogtes komen 1,7 keer zo vaak voor, en het bosbrandseizoen wordt langer en intenser. Voorts benadrukt het rapport dat ook de zeespiegel stijgt. Daardoor is het aantal overstromingen in veel kustgebieden sinds de jaren 60 bijna verdubbeld. De onderzoekers sluiten niet uit dat zeldzame overstromingen die eens per 100 jaar gebeuren tegen 2100 een jaarlijks fenomeen kunnen zijn.

Combinatie extreme weerfenomenen

Carolina Vera, een andere auteur van het rapport en klimaatwetenschapper aan de Universiteit van Buenos Aires en het belangrijkste Argentijnse agentschap voor wetenschappelijk onderzoek (CONICET), zei dat het ook steeds waarschijnlijker wordt dat meerdere extreme weersverschijnselen zich tegelijkertijd kunnen voordoen. Denk bijvoorbeeld aan een combinatie van hitte, extreme droogte en harde wind. In zo’n situatie kunnen er snel hevige branden ontstaan. De bosbranden in Turkije en Griekenland zijn daar nu een mooi voorbeeld van.

Het IPCC verwacht dat veel belangrijke landbouwgebieden in de wereld te maken zullen krijgen met meer droogte of extreme regenval. Daartoe behoren delen van Argentinië, Paraguay, Bolivia en Brazilië, die belangrijke producenten zijn van sojabonen en andere mondiale basisproducten.

Aan het rapport hebben maar liefst 234 wetenschappers uit de hele wereld meegewerkt. De vorige serie IPCC-rapporten verschenen in 2013-2015 en vormden de wetenschappelijke basis voor het Parijsakkoord. De rapporten van de VN-organisatie zijn dan ook heel invloedrijk.

(lb)

Lees ook:

• Hoe 2050 eruit kan zien als we niets doen tegen de klimaatopwarming
• In twee dagen tijd is het ijs van Groenland zo hard gesmolten dat het een land als België tot 50 centimeter onder water kan zetten
• 20 procent van de Europese landbouwgrond met bossen bedekken om droogte en hittegolven te voorkomen