In het nieuws: Gisteren gaf de voormalige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken zijn kijk op de Oekraïne-oorlog mee op het World Economic Forum (WEF), in het Zwitserse Davos. En als Kissinger spreekt, dan luistert de wereld.

• “Voor deze oorlog was ik tegenstander van een Oekraïens lidmaatschap van de NAVO omdat ik bang was dat het precies het proces zou veroorzaken dat we nu hebben gezien”, zo klonk het, in een video. “Nu het proces dit niveau heeft bereikt, is het idee van een neutraal Kyiv niet langer zinvol.”
• Wat het verdere verloop van de oorlog betreft: “De Verenigde Staten hebben het Oekraïense verzet gesteund en moeten dat blijven doen en zo nodig hun militaire steun opvoeren, totdat een staakt-het-vuren is bereikt of in voorbereidende besprekingen is overeengekomen.”

Liefst geen machtsvacuüm in Rusland

Niet volledig onverenigbaar met vroegere standpunten: Kissinger, die bekend staat om zijn matigend discours, vindt zeker dat het Westen in dialoog moet blijven met Rusland – ondanks de ondraaglijke wreedheid waaraan de Russische autocraat Vladimir Poetin zich in dit conflict schuldig maakt.

• Essentieel is dat een machtsvacuüm in de nucleaire mogendheid wordt vermeden; ook moet Rusland het vooruitzicht worden geboden “zich weer bij het internationale systeem aan te kunnen sluiten”.
• Vergelijkend met vroegere uitspraken: “Rusland zal een belangrijke factor blijven in de internationale betrekkingen”, klonk het vorig jaar, in juni. “Als Rusland als gevolg van de oorlog uit elkaar zou vallen, zou dat leiden tot chaos in Centraal-Azië en het Midden-Oosten.”
• Conclusie, toen: “Er zal waarschijnlijk een vredesverdrag met Poetin moeten worden gesloten.”

Vredesonderhandelingen – op welke grond? Voor het Kremlin moet Kyiv de annexatie door Moskou van de vier zuidelijke en oostelijke regio’s van Oekraïne erkennen, zo helpt de Britse nieuws- en opiniesite UnHerd ons herinneren. Ondertussen eist Kyiv dat elke Russische soldaat zijn grondgebied verlaat, inclusief de Krim, die Rusland in 2014 heeft geannexeerd.

“Derde Wereldoorlog is begonnen”

Politiek-filosofisch: Kissingers visie op de Oekraïne-oorlog was niet de enige die de voorbije week op veel belangstelling van de pers kon rekenen. Naast het pragmatisme van de Amerikaanse ex-politicus was er nog de zwartgallige lezing van het conflict door de Franse intellectueel Emmanuel Todd. De gerenommeerde historicus gaf, naar aanleiding van het verschijnen van zijn nieuwe boek ‘De Derde Wereldoorlog is begonnen’, vorige week een spraakmakend interview aan Le Figaro.

• Daarin stelde Todd een bredere “clash of civilizations” in de oorlog te ontwaren: het westerse woke liberalisme versus het “geruststellende morele conservatisme” van een groot deel van de rest van de wereld.
  • Poetin zou namelijk niet zo alleen staan in zijn oordeel als de liberaal-democratische wereld wel denkt: “Als we naar de stemmingen in de VN kijken, zien we dat 75 procent van de wereld het Westen niet volgt, dat dan ineens erg klein lijkt.”
• Over de omvang van de strijd: “Het is duidelijk dat het conflict, oorspronkelijk een beperkte territoriale oorlog, zich tot een globale economische confrontatie tussen het hele Westen aan de ene kant en Rusland, ondersteund door China, aan de andere kant heeft ontwikkeld, een wereldoorlog is geworden.”
• Volgens de 71-jarige Fransman gaat het voor de Russen, nu nog meer dan ooit, om een existentiële krachtmeting waarvan het belang niet kan onderschat worden. Hoe bloediger het treffen wordt, hoe bloediger ze zullen terugslaan. Daarom zijn Russische problemen op het slagveld ook niet iets om toe te juichen aangezien de strijd daardoor alleen gewelddadiger zal worden, luidt het. 

(as)