“Iemand strooit met veel geld om de moord op de Saudische journalist Jamal Khashoggi van de agenda te halen.” Dat heeft de Turkse president Tayyip Recep Erdogan gezegd in de nasleep van de G20-conferentie, die het voorbije weekeinde in het Japanse Osaka plaatsvond. Erdogan deed de uitspraak op de Turkse landelijke nieuwszender NTV. Meer details gaf hij niet.
Tijdens de top zelf had Erdogan gezegd dat het de taak van de Saudische kroonprins Mohammed bin Salman (MbS) was om de moordenaars van de journalist te ontmaskeren. Hij zei ook dat een aantal aspecten van de moord nog steeds worden geheim gehouden.
Khashoggi verdween op 2 oktober 2018 nadat hij het Saoedi-Arabische consulaat in Istanboel was binnen gegaan. Zijn verdwijning, en enige tijd later, bevestiging van zijn overlijden leidden tot internationale verontwaardiging en diplomatieke commotie. Khashoggi zou door een speciaal daarvoor uit Saudi-Arabië overgevlogen commando zijn vermoord. De Saudi’s zetten ook een dubbelganger in om de wereld te misleiden
Volgens Turkse bronnen werd Khashoggi in het consulaat gefolterd, waarbij onder andere zijn vingers werden afgesneden. Later zou hij zijn onthoofd. Zijn lijk zou uiteindelijk in stukken zijn gesneden en zo het consulaat buiten gesmokkeld. Het lijk is tot op vandaag niet teruggevonden.
De moord op Khashoggi: wat was de rol van MbS?
De Amerikaanse Senaat keurde in december vorig jaar een resolutie goed die uitsprak dat de Saoedische kroonprins Mohammad bin Salman persoonlijk verantwoordelijk was voor de dood van Khashoggi. De Senaat baseerde zich daarvoor op een rapport van de CIA.
Vorige maand bevestigde de rapporteur van de Verenigde Naties dan dat er ‘geloofwaardige aanwijzingen zijn’ dat de Saudische kroonprins, samen met een aantal andere hoge functionarissen van zijn land, verantwoordelijk is voor de gruwelijke moord op Khashoggi.
Mohammed bin Salman heeft herhaaldelijk elke betrokkenheid bij de dood van de journalist ontkend. De Saudische autoriteiten hebben inmiddels elf verdachten voor de rechtbank gebracht.
G20: Over naar de orde van de dag
Bij de vorige samenkomst van de G20 in Argentinië, die kort na de moord op Khashoggi plaatsvond, was MbS door de andere aanwezige wereldleiders nog grotendeels genegeerd. Enkel de Russische leider Poetin had toen tijd voor hem vrij willen maken.
Maar vorig weekeinde leek alles opnieuw normaal. MbS hield formele meetings met o.a. Poetin, de Britse premier May, de Indiase premier Narendra Modi en last but not least de Nederlandse koningin Maxima, die in een andere hoedanigheid ook afgezante van de Verenigde Naties is. Maar meest van al viel zijn ontbijtsessie op met de Amerikaanse president Trump. Die noemde hem ‘een vriend’, die grote hervormingen doorvoert en ‘een positieve revolutie heeft op gang gebracht’.
De boodschap die de G20 zaterdag aan de wereld wilde overmaken kan dan ook moeilijk anders worden geïnterpreteerd dan dat de tijd gekomen is om de zaak Khashoggi stilaan te vergeten.
Het belang van Saudi-Arabië, dat eind volgend jaar de volgende G20-top organiseert, kan niet worden onderschat. Het olierijke land speelt een cruciale rol in de wereld en in het Midden-Oosten. Zijn leider MBS wordt – net als Poetin – gevreesd eerder dan gerespecteerd. Maar na wat in oktober vorig jaar gebeurde kan MbS best met die status leven.